84 yıl evvel bugün büyük bir devlet adamı, büyük bir askeri deha, ulusunun mukadderatını değiştiren büyük bir vatansever, Mustafa Kemal Atatürk hayatını kaybetti. O denli bir başkan ki, tarihin sayfalarında yer almış binlerce devlet adamına nasip olmamış ve olmayacak biçimde, her mevt yıl dönümünde bir millet önünde hürmet ile eğiliyor, hiç dinmeyen hasretini lisana getiriyor.
1938 yılının son ayları… Atatürk’ün sıhhati uygunca kötüleşmiştir. Kasım ayının başlarında hastalığı çok ağır seyretmektedir. Çoklukla kendinde değildir. 8 Kasım günü ağır bir nöbet geçirir. Bir orta gözlerini açar, “Aleykümselam” der… Bu, son kelamları olur. Ve 10 Kasım sabahı… Yakın çalışma arkadaşları, Atatürk’ün başında çaresizlik ve keder içinde beklemektedir. Hasan İstek Soyak, Kılıç Ali’ye döner “Kılıç bak, koskoca bir tarih göçüyor” der. Atatürk yanındakilere son kere bakar -odadaki herkes ağlamaktadır- başını yana çevirir ve gözlerini yumar. Son nöbet defterine “Saat 09.05’te vefat etmiştir” notu yazılır.
10 Kasım 1938’den bugüne tam 84 yıl geçti. Türkiye her 10 Kasım’da büyük kaybının yasını tutuyor ve her yıl 84 yıl evvel verdiği kelamı tekrarlıyor: “Emanetine sahip çıkacağız.”
Ata’nın vefat haberini duyan halk gözyaşlarına boğuldu.
DOLMABAHÇE’DE 9 GÜN 9 GECE GÖZYAŞI SELİ
Ulu Başkan Atatürk’ün vefat haberinin duyurulduğu andan itibaren Dolmabahçe Sarayı’nın etrafına binlerce insan toplanmaya başladı. Anadolu, adeta İstanbul’a aktı. 19 Kasım’da Atatürk’ün cenaze namazı Prof. Şerafettin Yaltkaya tarafından kıldırıldı. On iki generalin omuzunda Dolmabahçe Sarayı’nın dış kapısına çıkarılan tabut, top otomobiline konularak binlerce kişinin gözyaşlarıyla, uçak uğultuları ve top sesleri ortasında Sarayburnu’na götürüldü.
Dolmabahçe Sarayı’ndan alınan naaş, top otomobiline konuldu.
MATEM YOLCULUĞU
Atatürk’ün naaşı Dolmabahçe’den Sarayburnu’na getirildi. Yollar, pencereler, çatılar, hıncahınç doluydu.
İstiklal Caddesi’nden Sarayburnu’na taşındı.
Ulu Başkanın naaşı, Yavuz Zırhlısı’na bindirildi. Boğazın iki yakası insan seliydi. 101 pare top atıldı. Yabancı gemiler resmi geçit düzenledi. Hem Türk Milleti hem dünya Atatürk’e veda ediyordu… Atatürk’ün naaşı Yavuz Zırhlısı’na nakledilirken merasim boyunca top atışları devam etti. Savaş uçakları zırhlının üzerinden hürmet uçuşu yaptı.
Sarayburnu’na getirilen Ata’nın naaşı Yavuz Zırhlısı’na konuldu.
Yavuz Zırhlısı cenazeyi İzmit’e getirdi. Burada zırhlıdan alınan cenaze, özel olarak hazırlanan trene konuldu. Gece geç saatler olmasına rağmen halk İzmit’te de Atatürk’ün naaşını görmek için toplanmıştı.
Ata’nın naaşı İzmit’ten Ankara’ya yola çıktı
KARA TREN ACIYI TAŞIDI
Atatürk’ün, Yavuz Zırhlısı ile İzmit’e taşınan naaşı burada hazır bekletilen trene bindirilerek, son durağı Ankara’ya götürüldü. 21 Kasım günü Ata’nın naaşı binlerce kişi tarafından karşılandı. Büyük bir cenaze merasiminin akabinde Etnografya Müzesi’ndeki süreksiz kabrine götürüldü.
Atatürk’ün naaşı 10 Kasım 1953 günü Etnografya Müzesi’nden alınarak Anıtkabir’e nakledildi. Her yıl binlerce kişi Ata’nın ebedi istirahatgahını ziyaret ediyor.
