İstanbul Gençlik Platfomu kanalının yayınında konuşan Ülker, “başarısızlık doruğuna davet edilmek ne hissettirdi” sorusuna “Tam benim aradığım şey. Zira, muvaffakiyetler konuşuluyor ve herkes başarmak zorundaymış üzere hissediyor. Halbuki hayatımızda bir sürü başarısızlık var. ‘Hayat, şimdiye kadar gelmiş olan bütün kazıkların bileşkesidir’ derler. Bence, muvaffakiyet, o tertipte ya da sizin hayatınızdaki bütün deneyimlerden bir ortaya gelen beyin gücünün bileşkesidir. Fakat bu beyin gücü birtakım hususlarda eksik olabilir, rekabetçi üstünlüğünüz olmayabilir. Onlar da başarısızlık demektir” diye yanıtladı.
En öğretici başarısızlık sizin için hangisiydi sorusunda ise iş insanı Ülker, Cola Turca deneyimine değinerek şunları söyledi:
“Öğrenilmiş çeşitli istikametleri olan bir başarısızlık kıssası, herkesin niçin yapmadılar niçin olmadı diye merakta kaldığı Cola Turca’dır. Niçin yaptık? Biz Türkiye’de başa güreştiğimiz bisküvi, çikolata, margarinde yüzde 60’ın üzerinde pazar hissesine sahibiz. Bu mevzularda daha fazla büyümemiz şu anki rekabetçi pazar kurallarında istek edilen bir şey değil. İnşallah yakında perakende de oraya geliriz. Bundan ötürü, imalattaki, dağıtımdaki avantajımızdan yararlanarak buna benzeyen kategorilere girdik. Mesela hijyen yahut ferdî bakım kategorilerine girdik. Buna emsal olarak içecek işine, süt işine girdik. Süt işinde mesela çok muvaffakiyet sağladık. Küresel olunca bunların hepsinden sıyrıldık ve ana işimiz olan bisküvi-çikolata işini küresel yapmaya başladık. Türkiye’de de bisküvi-çikolatanın yanında kimi besin kategorilerinde ve perakende de varız.
Cola Turca şu nedenle olmadı. Rakiplerimiz bizi kıskandı. Evvel bir teasing yani meraklandırma kampanyasıyla Türkiye televizyonlarında tıpkı saatte bütün kanallarda şu reklamı yayımlayacağız diyerek başladık. Çok âlâ bir lansman yaptık, malı çok düzgün dağıttık ve malın kalitesi de yeterliydi. Diyecekler ki Coca-Cola, Pepsi üzere değil lakin olmaması lazım. Bence onlardan daha uygundu. Mesela hiç kola içmeyen kayınvalidem Cola-Turca yapmışsın ben de içmeye başladım dedi. Lansman yılı 2003 idi. Çok güzel başladık, Coca-Cola’dan sonra en büyük ikinci pazar hissesine sahip olduk. 3 litrelik eserler üzere değişik ambalajlar yaptık. İsim düzgün seçilmişti. İmalat deneyimimizden esinlenerek bitkiden, şekerden başlayarak kola çıkaran bir fabrika yapmıştık Dikey entegrasyon sağladığımız için bize rekabet avantajı getirdi.
Ardından konuşmalar başladı. Yabancı sermaye, sanayi bakanlığına biz de bu türlü dikey entegrasyon sağlayacağımız bir tesis yapmak istiyoruz diye sormaya başladı. Halbuki Türkiye’de bu türlü bir mevzuat yok, Türkiye bir krallık değil. Şirketiniz kurarsınız, kanuna uygun üretime başlarsınız. Enteresan bir şey oldu.
Sanayi Bakanı, babamın arkadaşı olur ismi lazım değil, beni Ankara’ya başbakanlığa çağırdı. Bana, ‘Murat cebimde bir mektup var, seni ABD Büyükelçisi şikayet ediyor bu nedenle sana küçük bir ceza vereceğiz’ dedi. Çok utandım natürel. Türkiye Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti’nin başbakanlığı, sen de bakansın ne demek ABD Büyükelçisi seni şikayet ediyor dedim. Bu türlü bir şey olabilir mi memlekette kanunlar var dedim fakat kimse dinlemedi.
Sonra 35 trilyonluk ceza yedik. Artık bizi ne kadar büyük görüyorlarsa 35 trilyonluk ceza verdiler. Devletin karışacağı işe niçin giriyorsun denebilir fakat devletin kola işine karışacağı kimin aklına gelir? Bu türlü kurmuşsun, şöyle imalat yapıyorsun diye devletin karışacağı. Bende de biraz meczupluk var herhalde, gittim devleti mahkemeye verdim. Devlet, Türkiye Cumhuriyeti. Mahkeme 7 yılın sonunda yanlış diyerek cezayı iptal etti. Cezayı ödemedik.
Değeri 10 trilyon olan bir iş, 35 trilyon ceza ve 7 sene zirvende sallanırsa o işe nasıl yatırım yapabilirisiniz? Parayı bu türlü harcarsak kime nasıl hesap verebileceğiz? Kendimize, finansörlerimize, varsa bir inancımız ona hesap veremeyiz. 35 trilyon ceza, 10 trilyonluk bir iş ve kazanacağın da birkaç trilyon olsun. Sonuçta sıkıntı bir iş. Cezanın nedeni şeker kanunu bakanlık tarafından değişik yorumlanmasıydı. Mahkeme de bu türlü bir yorumun gerçek olmayacağına karar verdi.
Cola Turca, Çamlıca, Link bizim markalarımızın hepsini Japonya’dan bir şirkete sattık. Şu an Cola Turca’yı onlar yapıyor, biz pazarlıyoruz ve satıyoruz. Lakin biz artık içecek işi yapmıyoruz. Bisküvide dünyada ikinciyiz, çikolatada herhalde altıncıyız. Küresel düşünüyoruz artık.”
KİM O BAKAN
Gazeteci muharrir Soner Yalçın, Cola Turca’nın kıssasını, Gizli Seçilmişler kitabında yazdı:
“Anımsar mısınız:
Ülker’in yerli üretimi “Cola Turka” vardı!
Şimdi nerede? Sormayın başına neler geldi…
Coca-Cola ve Pepsi başka farklı Ocak 2005 yılında gönderdikleri mektupla Cola Turka’dan şikayetçi oldu. Kota dışı nişasta bazlı şeker kullandığını tez ettiler.
Meşrubat devlerinin ihbarı üzerine Cola Turka’yı üreten Ülker Grubu’na baskın yapıldı. Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun, Şeker Heyeti’nin 33 milyon TL’ye yakın ceza uyguladığını, mevzunun mahkemeye taşındığını belirtti.”
