Eray ŞEN / ADANA
İnsan haklarına alışılmamış ve etrafa ziyanlı usullerle üretilen eserler, Almanya’da 1 Ocak 2023 tarihinde uygulanmaya başlanacak ‘Tedarik Zincirinde İtina Yükümlülüğü Yasası’ nedeniyle bu ülkeye giremeyecek.
Almanya’da aldığı hukuk eğitiminin akabinde Adana’da avukatlık yapan İstem Bektaş Görücü, Türk iş dünyasında şimdi gereğince bilinmeyen lakin Almanya’ya ihracat yapan şirketleri yakından ilgilendiren yeni yasanın dış ticarette getireceği değişiklikleri DÜNYA’ya anlattı.
Federal Meclis’te kabul edilen yasanın yürürlüğe girmesine 6 ay kaldığını vurgulayan Görücü, “Ürünleri direkt ya da dolaylı olarak Almanya pazarına giren, dünyadaki bütün şirketlerin karşısına 1 Ocak 2023’ten itibaren bu yasanın kararları çıkacak.” dedi.
Tedarik Zincirinde İhtimam Yükümlülüğü Yasası’nın 2023’de birinci olarak Almanya’da 3 binin üzerinde personel çalıştıran şirketler için başlayacağını, 2024’de 1000’in üzerinde çalışanı olanların da dahil edileceğini ve kademeli olarak birkaç yıl içerisinde ülkedeki bütün şirketleri kapsayacağını anlatan Görücü, “Almanya’ya ihracat yapan, tedarik bağı içerisinde olan, üretim, mal yahut hizmet sunan dünyadaki bütün şirketlerin bu kanuna uyması gerekiyor. En büyük dış ticaretini Almanya ile yapan Türkiye’deki şirketleri de bu nedenle yakından ilgilendiren bir konu” diye konuştu.
Türkiye’de birinci okulu bitirdikten sonra eğitimine Almanya’da devam eden İstem Bektaş Görücü, Bielefeld Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Türkiye’de Ankara Hukuk Fakültesi’nden denklik alan Görücü, Adana Barosu’nda stajımı yaptı. 2012’den bu yana avukatlık yapan Görücü, ticaret hukuku üzerine şirketlere danışmanlık veriyor.
“İnsan hakları ve etrafa uygun üretim kuralı getiriyor”
Tedarik Zincirinde İhtimam Yükümlülüğü Yasası’nın ‘insan hakları’ ve ‘çevresel haklar’ olmak üzere iki temel üzerine kurulduğunu vurgulayan Av. Görücü, “Üretim sürecinde bu hakların ihlal edilmemiş olması gerekiyor. Örnek olarak; zorla çalıştırma, çocuk personel çalıştırma, eşitlik prensibine karşıt iş ortamı, iş sıhhati ve güvenliğini ihlal etme üzere insan hakları ihlalleri ile birlikte, çevreyi kirleten hususlarla üretim, tehlikeli atıklara yol açma üzere çevresel kirliliğe yol açan metotlardan de uzak durulması gerekiyor.” bilgisini verdi.
“Uymayan tedarikçiler, Almanya’ya ihracat yapamayacak”
Yasanın, Alman firmasının bu şartlara uymasını kâfi kabul etmediğini lisana getiren Görücü, “Tedarikçilerinin de uymasını istiyor. Almanya dışında bir tedarikçi buna uymaz ise iş yaptığı Alman firmasını sorumlu tutuyor ve cezai yaptırım uyguluyor. Bu cezalar da epeyce yüksek; 800 bin ile 8 milyon euro ortasında değişen para cezaları, yıllık cirosu 400 milyon euroyu geçen şirketlerin cirosunun yüzde 2’si üzere yaptırımları var. Bu cezalar tabi ki Türk şirketlerini bağlayıcı değil fakat yasa kararlarına uygun üretim yapmayan Türk şirketleri Almanya’ya mal satamayacak.” diye konuştu.
Yasada kelamı edilen hususların, aslında mevzuat olarak Türkiye’de olduğunu ve ilgili kanunlarla düzenlendiğini kaydeden Görücü, “Ancak bundan sonra Almanya ile iş yapan şirketlerin bu mevzuata uyduğunu belgelemesi gerekecek. Bunu yapanların rekabet gücü artacak, öbürleri Almanya’ya ihracat yapamayacak.” sözünü kullandı.
Sürecin, Türk ve Alman şirketleri ortasında yapılan iş kontratlarını de etkileyeceğine dikkat çeken Av. Görücü, bu nedenle şirketlerin Ocak 2023’ten evvel tedbirlerini alıp, hazırlık yapması ikazında bulundu.
Türkiye’nin ihracat yaptığı ülkeler ortasında birinci sırada
Türkiye ile Almanya ortasındaki ticaret hacmi 2021 yılında 41 milyar dolar olarak gerçekleşti. Almanya, Türkiye’nin ticaret partnerleri ortasında 19,3 milyar dolarlık ihracat ile birinci, 21,7 milyar dolarlık ithalatla da dördüncü sırada yer alıyor. Türkiye toplam ihracatının yüzde 8,6’sını Almanya’ya gerçekleştiriyor. Bu ülkeye ihracatta; tekstil-hazır giysi, otomotiv, temel tarım eserleri, makine aksam-parçaları, elektrikli aygıtlar ve teçhizatlar, metal eşyalar üzere eser kümeleri öne çıkıyor.
