Peki bu kadar maliyet hesabının yapıldığı bir ortamda araç almak mı, kiralamak mı daha avantajlı?
TALEP ÇOK TEDARİK SIKINTILI
Posta’dan Bilal Emin Turan’ın yazısına nazaran arabaya talep çok lakin arz kısıtlı. Tedarik problemleri hala devam ediyor. Artan maliyetler, globalde yaşanan güç ve çip krizleri üzere birçok faktör maliyet artışını direkt olarak etkiliyor. Buna bir de model yılı eklenince sıfır bir arabaya ulaşmak her geçen gün zorlaşıyor. En ucuz arabanın fiyatı 500 bin liradan başlıyor.
C SUV bir araç için ise 1 milyon liralık bütçe ayırmak gerekiyor. Maliyetler bununla da hudutlu değil. MTV, kasko, trafik sigortası, yıllık periyodik bakım, lastik, muayene, araç krediyle alınacaksa faiz maliyeti… Tüm bu parametreleri de devreye alınca bir araç sahibinin cebinden hatırı sayılı sayılar çıkıyor.
Bu nedenle bir araç alamayanlar ‘kullandığın kadar öde’ yahut ‘ihtiyacın olan gün kadar kirala’ alternatiflerine yöneliyor. Pekala kiralamak mı, satın almak mı avantajlı? Kesimin uzmanlarıyla görüşerek bu sorunun karşılığını aradık. İşte ortaya çıkan sonuçlar… Son karar sizin!
KASKO, SİGORTA VE BAKIM MALİYETİ YOK!
Artan maliyetler karşında bireyler uzun vadeli yahut kısa vadeli araç kiraladıklarında satın alma finansman yükünden (kredi maliyeti, nakdi bağlamak), araç bakım, sigorta, kasko üzere masrafların tamamından da kurtulmuş oluyorlar.
Eğer araç değiştirmekten hoşlanan ve her gün otomobil kullanmaya muhtaçlığı olmayan biriyseniz, kiralama seçeneği sizin için daha mantıklı olabilir.
FAİZİYLE KİRASI ÖDENİR
İçerisinde bulunduğumuz dönem prestijiyle iktisat sınıfı bir aracın günlük kirası 200 TL civarında. Uzun vadeli kiralamalarda ise bu fiyat aylık 8 bin 500 TL civarından başlıyor.
Kullanıcı aylık 8 bin 500 TL’ye kiralayacağı aracı satın almak istediğinde yaklaşık olarak 500 bin TL üzere bir meblağ ödemek durumunda kalıyor.
Ek Not: 500 bin lira, 32 gün vadeli mevduata yatırılırsa yüzde 27 faizle ayda 11 bin 200 lira getiri sağlanıyor.
Yani kiralık araç fiyatı faizle çıkarılıyor. Araç kiralama fiyatı yüksek geliyorsa bu hesabı kesinlikle yapmalısınız!
Satın almaya kıyasla kiralamanın öteki avantajları şöyle:
Bakım tamir hasar durumunda ek ödemeler yapılmaz.
Araç değişiklik hakkı var. Sıkıldıysanız farklı model ve marka araç seçebilirsiniz.
Kiralık araçla kaza yaptığınızda, araç tamir edilene kadar ikame araç verilir, iş ve vakit kaybı oluşmaz.
‘ARAÇ DA KIYMET KAZANIYOR’ HANDİKAPI
Yeni araç alacak olanların aklını en çok meşgul eden mevzu, piyasanın devamlı yükseliyor olması. Burada kritik husus paha artışının araca yapılan maliyete nazaran farkı.
Eğer sigortalar, bakım ve başka maliyetlerin toplamı artı araca bağlanan nakdin yıllık getirisi aracın yıllık kıymet yararının altında kalıyorsa araç sahibi olmak avantajlı.
Eğer tüm bu maliyet ve sermayenin sağlayacağı yararlar toplamı yıllık araç paha çıkarının üzerindeyse araç kiralama seçeneği devreye alınabilir. Ömer Faruk Çelik bu mevzuda da şu noktaların altını çiziyor:
MASRAF OLARAK CEPTEN ÇIKIYOR
Aracın bedel artışı 1 yıllık periyotta aslında kasko, sigorta, bakım üzere kalemler tarafında kullanılıyor.
Aynı vakitte bu periyot içerisinde tek taraflı yahut çift taraflı oluşacak kaza ve hasar durumları da aracın pahasının düşmesinin yanında ek maliyetler oluşturacaktır.
Kiralık araçlarda ise durum tam aksisi araç kullanımı için ödenen meblağ haricinde ek bir bakım, sigorta, kasko vb. sarfiyat ödenmiyor.
Kiralık araçlarda oluşacak hasar, kiralama esnasında kullanılan poliçeye bağlı olarak tekrar kullanıcılara ek bir maliyet oluşturmuyor.
Özetle kiralık araçların hem risk maliyeti hem de başka tüm maliyetleri araç sahipliğine kıyasla epey uygun.
ŞİRKETLER İÇİN BİÇİLMİŞ KAFTAN
Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) İdare Şurası Lideri İnan Ekici de kiralamanın bilhassa şirketlere değerli avantajlar sağladığını söyledi. İşte Ekici’nin dikkat çektiği noktalar:
Araç satın almak, şirketler için yüksek yatırımı ve araç idaresinde verimsizlik potansiyelini beraberinde getiriyor. Bunların yanı sıra satın almayı tercih eden şirketler sahipliğin risklerini de almak durumunda kalıyor.
Kiralamayla şirketler, özkaynaklarını ve kredi limitlerini ana faaliyet alanlarında kıymetlendirme imkanı bulurken araç sahipliğinden kaynaklanan birçok maliyet kalemini ve riski de bertaraf etme imkanı elde ediyorlar.
VERGİ İSTİSNASI
2022 yılında 8 bin TL olan binek araba aylık kira masraf tavanı 2023 yılı prestijiyle 17 bin TL’ye yükseltildi. 2023 yılı prestijiyle işletmeler binek arabalara ödedikleri aylık kira fiyatının 17 bin TL’ye kadar olan kısmını masraf olarak gösterebiliyorlar. Kişisel kiralamada ise rastgele bir vergi istisnası bulunmuyor.
KARŞILAŞTIRMALI ÖRNEK
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) bilgilerine nazaran; 2022 yılında Türkiye’de en çok satılan marka ve model 68 bin 779 adet ile Fiat Egea oldu.
Kiralık araçlarda ise en çok Renault Clio tercih ediliyor. Her iki araba iktisat sınıfında yer alıyor. Bu türlü bir aracı satın alma ve kiralama ortasındaki maliyet farkı şöyle:
SADECE KİRA FİYATI: Tablodan da anlaşıldığı üzere araç kiralayan bireyler sırf araca kira bedeli ödüyor, öteki tüm masrafları kiralama firması karşılıyor. Araç sahipleri ise araç satın alma ile başlayan harcamalara araca sahip olduğu sürece katlanıyor.
