Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Lideri Galip Aykaç, zincir marketlerin fahiş fiyat uyguladığına dair argümanlara karşılık verdi.
Ayrıca BİM İcra Heyeti Üyesi de olan Aykaç, bilançolarını açıkladıklarını tabir eden Aykaç, “Birçok işetmemiz ziyan ediyor. Kâr edenler de yüzde 0 ile 4 ortasında kâr marjı ile çalışıyor. Kârlılıktan feda etsek bile temel odaklanmamız gereken şeyler maliyetler” dedi.
Market fiyatlarının gündemden düşmediği bugünlerde Besin Perakendecileri Derneği Lideri ve BİM İcra Heyeti Üyesi Galip Aykaç, 7. Private Label doruğunda konuştu.
Aykaç, geçtiğimiz yıl zincir marketlere ceza yağdırılması, iktidara yakınlığıyla bilinen medya kuruluşlarına ve son günlerde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın zincir marketlere ait telaffuzlarına, “Perakende işletmelerinin enflasyondan arındırılmış yalnızca nominal kar sayılarına bakan olumsuz yorum yapan trollere, maaşlı televizyon yöneticilerine, bizleri terörist ilan edenlere, bizlere vicdansız, hatta kansız diyenlere ve bunları gazetede yayınlayarak ahlaksızca bizi çete ilan edenlere ve tabirimi maruz görün çok daha kötüsünü söylemek istiyorum fakat müsaadenizle gazeteci müsveddelerine söyleyeceğimiz kelamlar var” diyerek karşılık verdi.
‘İş bilmez yöneticilere söyleyeceklerimiz var’
Aykaç’ın açıklamaları şöyle:
“‘Eğer doğruysa’ diyerek ülkenin kıymetlerine saldıranlara, ilan vermiyoruz diye gazete sayfasını boş bırakanlara, televizyonda salyalarını akıtarak küfredenlere, bilmedikleri hususlarda biliyormuş üzere yorum yapanlara, peyniri yumurtayı yalnızca sofrasında görüp peynirle yumurtayla ilgili yorum yapanlara, bu dünyayı size yaşanmaz kılarım diyecek kadar problemlerden bir haber olan, depoyu basıp günlük tüketim kadar bile olmayan yağları halka dağıtırım diyen iş bilmez yöneticilere, mağaza çalışanlarına söyleyin yöneticilerinize bu işin sonu berbat olacak, size burada ekmek yedirtmeyiz’ diyen mahallî yöneticilere, ziraatten haberi olmayan İstanbul Ziraat Odası liderine, FETÖ terör örgütüyle bizi tehdit eden parti önderlerine söyleyeceklerimiz var.
‘Müslüman olduklarını argüman edenler…’
Bu ülkenin hoş insanları sizlerin palavralarına hiçbir formda prestij etmediler. Bu süreçte o bahsedilen zincir marketleri diye altı çizerek söylenen 3 harfliler diye bizleri farklı yere koyan ve koymaya çalışan, Müslüman olduklarını tez eden bu insanlara söyleyeceklerimiz var. Lütfen aynaya baksınlar, kendilerini göreceklerdir. Bunların hepsinde arka niyet vardır, algı idaresi vardır. Bunlara tüketicimiz hiçbir vakit karşılık vermemiştir.
‘Acaba sayıları biz mi yanlış okuyoruz?’
Rakamları söylüyorum, 2022’nin 8. ayın tüketici fiyat endeksini TÜİK yüzde 80.21 olarak açıkladı. Üretici fiyat endeksi yüzde yüzde 143.75, 9. ay yüzde 83. 45 tüketici, yüzde 151.50 üretici. 10. Ay yüzde 85.51 tüketici fiyatı, yüzde 157.68 üretici fiyatı. Soruyorum buradan sanki bu sayıları biz mi yanlış okuyoruz? Doğrusunu söyleyecek olan var mı? Siz hesap da bilmiyorsunuz.
‘Algı operasyonunuzun vatandaşta karşılığı yok’
Bir de üzerine bu yayınları yaparken diyoruz ki doğrusunu söyleyelim, yayına bizi almıyorsunuz. Besin perakende kesiminin en yükseğinin ettiği kar yüzde 4. Bu 4’ün tamamını da verseniz enflasyon aşağıya gelmez. İşte söylediğimiz tek kelam bu. Bunu bile bile 1’e alıp 3’e satıyorlar diyecek kadar alçalan gazetecilere, oda liderlerine diyorum ki bu algı operasyonunuzun vatandaşta karşılığı yok.
‘Bre ahlaksızlar!’
Tüketici Hakları Derneği Lideri televizyonda açıklama yapıyor. ‘Halktan alıyorlar 100’e satıyorlar 400’e’ diyor. Kendisinin mail adresini buldum ona mail attım lakin hala yanıt yok. Dedim ki ‘bizi ikiyle üçle uğraştırma o denli büyük marjlı yerler varsa söyle de oralara yatırım yapalım’. Bu gazetecileri himaye edenlere, bizi maksat gösterenlere başaramayacaksınız diyorum, bizim ülkeyi yönetenlerle bir sıkıntımız yok. Bir problemimizin olmasına da müsaade etmeyeceğiz. Buradan açık söylüyorum. Biz bu ülkenin temel taşlarıyız, bu temel taşları yerinden oynatmaya da bunların güçleri yetmez.
Bize bakarak ya bir tuğla da ben koyayım bu binanın temel taşına demeyen, bir tane dikili ağacı olmayan beşerler sizlere ve bizlere bu yakıştırmayı yapıyorlar. Bre ahlaksızlar, bre densizler sizlere bundan sonra sizin tonunuzda karşılık vereceğim bilesiniz.”
‘Doğru yönetilemiyor’
Şeker fiyatlarına ait de konuşan Aykaç şu tabirleri kullandı:
“Şeker fiyatları, Türkiye Şeker Fabrikaları sitesinin geçen sene bu zamanlardaki fiyatı, 50 kilogramlık çuval fiyatı 212 liraydı. Bugün 950 lira. Bunun perakendedeki fiyat değişiminden biz sorumlu olamayız. Aşağı üst üretimin yarısı Türkiye Şeker Kurumu’ndan, başka yarısı da özel daldan geliyor. Fakat hakikat yönetilemediği için geçen sene bir özel bölüm şirketinin sahibinin bana söylediklerini motamot tekrar etmek istiyorum: ‘Bu yılki kadar hiçbir vakit kar etmedik’. Evet işte spekülatör orada. Biz değiliz. Oraya bakmak lazım. Buradan bir sefer daha değinmekte yarar görüyorum. Eğer önlem alınmazsa süt ve et konusunda 2023, bu yıldan daha kuvvetli geçecektir. Bugünlerde süt hayvanlarının girdi maliyetleri çok yüksek olduğu ve kâfi fiyatı piyasada bulamadığı için inekler kısma gitmiştir. Bu kesilen ineklerin de artık sonlarına gelinmiştir. İneği keserek yalnızca sütü değil eti de kestik. Et fiyatlarının da artacağın bugünlerde kulağımıza geliyor.”
‘Asıl problem dışa bağımlılığın azaltılamaması’
Sebze ve meyve fiyatlarına da değinen Aykaç şöyle devam etti:
“Türkiye’de 55 milyon tondan fazla zerzevat ve meyve üretimi gerçekleştiriliyor. Bunun yaklaşık yüzde 30-35 ortasındaki kısmı fire olarak ayrılıyor. Geriye kalan 35 ila 37 milyon ortası olan tüketilebilir zerzevatın yüzde 15’ini perakendeciler satıyor. Geriye kalan yüzde 85’i manavlar, pazarlar, mesken dışı kanallar vb.de satılıyor. Soruyorum, bu durumda yüzde 15’lik piyasasını oluşturduğu zerzevat ve meyveyle enflasyonun sebebi biz olabilir miyiz?. Bu yanlış algıyı daima birlikte ortadan kaldırmamız lazım. Domatesi tarladan 0 liraya yani hiç para vermeden alsak bile onun markete gelmesi 7,5 liradır. Zira bu marketin bir çalışma maliyeti vardır. Dükkan kirası var, elektrik masrafı var, işçi masrafı var, irtibat masrafı var. Tüm bunları alt alta koyduğunuzda domatesin fiyatı bu noktalara gelecektir. Bizi bunun sorumlusuymuş üzere göstermeye çalışanlar var. Bu yanlış algıdan bu ülkeyi kurtarmak zorundayız. Asıl problem plansız üretim, girdi maliyetlerinin yüksek olması, birçok mevzuda dışa bağımlılığın azaltılamaması.”
Aykaç güç maliyetlerine de dikkat çekerek “Enerji açığı konusunda yenilenebilir kaynaklardan güç üretimi kolaylaştırılmalıdır. Tüm iş insanlarımıza bu alana yatırım yapmalarını tavsiye ediyorum” dedi.
Rekor ceza BİM’e kesilmişti
Rekabet Kurumu’nun salgın sürecinde, perakende besin ve paklık eserleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile bunların tedarikçileri pozisyonunda olan üretici ve toptancı düzeyindeki teşebbüslerin fiyatlama davranışlarının incelenmesine yönelik olarak yürütülen soruşturma kapsamında geçen yıl zincir marketlere ceza yağmıştı.
Soruşturma sonrasında BİM, CarrefourSA, Migros, ŞOK, A 101 ve Savola Gıda’ya toplam 2 milyar 671 milyon lira idari para cezası verilmesine karar verilmişti. Cezaların en yükseğini 958 milyon ile BİM almıştı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ne demişti?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugünkü konuşmasında “Biz vatandaşımıza bilhassa mağdur olmayacak formda ekonomik dayanaklarımızı sürdürmeye devam ediyoruz. Burada önemli bir sorun yaşıyoruz. O da medya. Yatıyorlar, kalkıyorlar, market de market. Yaptıkları öteki iş yok. Bu haftaki kabine toplantısında da söyledi. Denetimlerimizi daha da sıklaştıracağız. Fiyat farklılıklarını gidermenin yollarını arayacağız. Birçok ünitelerde iktisatta farklılıklar var. Fiyat İstikrar Komitesi ile bunların takibini yapacağız” demişti.
Erdoğan, geçtiğimiz hafta Katar’a yaptığı ziyaretin akabinde zincir marketlere yönelik ağır yaptırımlar uygulayacaklarını söylemişti. Erdoğan kabinenin akabinde yaptığı açıklamada, zincir marketler problemine değinerek, toplumsal medyada son günlerde kelam konusu marketlerle ilgili fiyat kıyaslamalarına yönelik kampanyaların alevlendiğini ve tartışmaları yakından izlediklerini söz etmişti.
‘Vazifemizdir’
Erdoğan açıklamasında, “Enflasyonun yılbaşından itibaren önemli bir düşüş sürecine gireceği bir devrin eşiğindeyiz. Tam da bu kritik günlerde zincir marketlerde satılan kimi eserlerin fiyatlarının mukayesesi üzerinden yeni bir kampanyanın alevlendirildiğini ne yazık ki görüyoruz. Bu çerçevede ortaya konan ithamlar Ticaret Bakanlığımız ile Hazine ve Maliye Bakanlığımız tarafından yakından takip edilmektedir. Elbette her tez yanlışsız çıkmamaktadır. Lakin kamuoyunda huzursuzluğa yol açan her rahatsızlığın üzerine gitmek bizim vazifemizdir” demişti.
Ticaret Bakanlığı’nın bu çerçevede hazırlıklar yaptığını söyleyen Erdoğan, “Bu doğrultuda bakanlığımız önümüzdeki günlerde yeni uygulamaları devreye alacaktır. Vatandaşlarımızdan biraz daha sabır ve metanet bekliyoruz” sözünde bulunmuştu.
Katar dönüşü de konuşmuştu
Geçtiğimiz hafta Katar’a giden ve dönüşte uçakta gazetecilere açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, artan enflasyonla ilgili zincir marketlerin de sorumlu olduğunu ileri sürerek şunları söylemişti:
“Para cezası demek ki bunları ıslah etmiyor. Para cezasının dışında atılacak adımları da birinci kabine toplantımızda inşallah masaya yatırırız ve oradan da bunların üzerine ayrıyeten gideriz. Değişik teklifler var. Bütün sorun yaptırımın çok daha ağır olması. Bu bunlara ürkütücü gelebilir. Bunu halletmek lazım.”
