Birleşmiş Milletler (BM) Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard, Washington Post gazetesi için “Suudi Arabistan, dünyayı adalet yanlışı cürmüne ortak ediyor” başlıklı bir makale kaleme aldı.
Suudi Arabistan’ın gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetine ait 11 şüpheliyi yargıladığını lakin burada adaletin sağlanacağına inanmadığını söz eden Callamard, cinayete ait üst seviye Suudi yetkililerin soruşturulmadığını ya da rastgele bir cezaya çarptırılmadığını vurguladı.
Callamard, geçen ay yayımladığı raporunda da belirttiği üzere Suudi Arabistan’ın Kaşıkçı cinayetinin sorumlusu olduğunu vurgulayarak, “Kaşıkçı cinayeti Suudi Arabistan’ın iç sıkıntısı değil. Kaşıkçı, ABD’de yaşayan ve Türkiye topraklarında yargısız bir biçimde infaz edilen bir gazeteci. Suudi Arabistan, kendi hudutları dışında hukuksuz, söz özgürlüğünü amaç alan, konsolosluk münasebetlerinin kutsallığını tehdit eden ve memleketler arası toplumun çıkarlarına müdahale eden bir harekette bulundu.” görüşünü paylaştı.
Yöneticilere eleştiri
Bugüne kadar milletlerarası toplumun bu cinayete karşı tesirli bir adım atamamış olmasının “korkunç” olduğunu belirten Callamard, “Tüm dünyada kamuoyu Kaşıkçı için adalet istedi. Mahkemeler, Suud’a silah ihracatının olağan bir biçimde yürütülmesine karşı çıktı. Milletvekilleri Suudi Arabistan’a yaptırım uygulamak için adımlar attı ancak tüm bunlar yöneticilerin siyasetlerine neredeyse hiç yansımadı hatta birtakım yöneticiler bu adımları iptal etti.” tenkidinde bulundu.
Callamard, Osaka’da yapılan G-20 Tepesi’nde de Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’a karşı tutum konmadığını belirterek, kimi ülkelerin Suudi Arabistan ile bağlarını olağanlaştırma adımlarına da reaksiyon gösterdi.
Suudi Arabistan’ın insan hakları ihlallerinin sürdüğünü vurgulayan Callamard, “Uluslararası aksiyon olmadan gibisi cürümlerin tekrarlanacağı aşikar.” değerlendirmesinde bulundu.
FBI’a çağrı
Bundan sonra milletlerarası toplumun Kaşıkçı cinayeti konusunda tesirli bir soruşturma, bu cinayetin elebaşları ve sorumlularının da yargılanması için adım atması gerektiğini vurgulayan Callamard, “Cemal Kaşıkçı için adalet, Suudi Arabistan’ın çatlak isimli takibine bırakılmamalı. Bu cinayet ABD’nin çıkarlarını etkilediği için FBI bu davayı soruşturabilir ve soruşturmalı da.” daveti yaptı.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Kaşıkçı cinayeti konusunda ceza hukuku uzmanlarını görevlendirmesi ve milletlerarası bir soruşturma yapılması gerektiğini belirten Callamard, “BM’nin Kaşıkçı davasındaki kaçamak karşılıkları, sırf bu kurumu zayıflatmaya fayda.” sözünü kullandı.
Callamard, Kaşıkçı cinayetinin hesabının sorulmasının, ferdi özel raportörlerin ya da tek başına bir ülkenin sorumluluğu olmaması gerektiğinin altını çizerek, “Suudi Arabistan’ı ve üst seviye yöneticileri bu cinayetten sorumlu tutmanın jeostratejik ve ekonomik çıkarlara ziyan vereceği argümanına karşı çıkmalıyız. Adalet aramak, tüm ülkelerin daha âlâ çıkarınadır.” değerlendirmesinde bulundu.
G-20 Doruğu’nun Riyad’da yapılmaması çağrısı
Suudi Arabistan’dan insan haklarına uymasının istenmesinin öteki ülkeleri daha sağlam bir ortak haline getirdiğini belirten Callamard, “Bu birebir vakitte Riyad’da G-20 Doruğu’nun yapılmamasını da gerektiriyor.” tabirlerini kullandı.
Callamard, İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde memleketler arası toplumun insan haklarını korumak ve barışın sürdürülmesi için bir ortaya geldiğini anımsatarak, “Kaşıkçı cinayeti, gazeteciler, insan hakları savunucuları ve siyasi aktivistlere yönelik global trendin bir simgesidir.” görüşünü paylaştı.
Devlet ve devlet olmayan aktörlerin, muhaliflerini susturmak için agresif taktiklere başvurmasının arttığını belirten Callamard, makalesinde “Uluslararası toplum, bu düşmanca ortamı enine uzunluğuna tartmalı. Sessizlik, eylemsizlik ya da daha berbatı üstü kapalı yahut aşikar hata iştiraki, yalnızca daha fazla adaletsizlik ve global istikrarsızlığa yol açar. Artık harekete geçme vakti.” tabirine yer verdi.
“Özür dilemeyi reddetti”
Öte yandan Callamard, İngiltere’nin başşehri Londra’da “Cemal Kaşıkçı Suikasti: Aşikar Sır” bahisli panele katıldı.
Callamard, yaptığı konuşmada cinayetin işleniş haline dikkati çekerek, “Kaşıkçı’nın Suudi devlet imkanlarını kullanan Suudi devleti casusları tarafından öldürüldüğü dışında bir sonuç yok. Münasebetiyle Kaşıkçı’nın öldürülmesi bir devlet cinayeti.” dedi.
Riyad’ın cinayete ait sorumluluğunu reddettiğine işaret eden Callamard, “Suudi Arabistan bir devlet olarak kurbanın ailesi ve Türkiye’den özür dilemeyi reddetti.” diye konuştu.
Suudi Arabistan’ın Kaşıkçı cinayetine ait BM raporunun hazırlanması evresinde iş birliğine yanaşmadığını vurgulayan Callamard, Suudi yetkililerle birçok kere irtibata geçtiğini, prosedür kapsamında rapor öncesi mektup gönderdiğini fakat bunlara yanıt verilmediğini anlattı.
Yaptırım daveti yaptı
Cinayetin sorumlularına karşı harekete geçilmesinin değerine değinen Callamard, “Eğer adım atılmazsa Suudi Arabistan ve öbür devletlere gazeteci cinayetinin akabinde bir kızgınlık oluşacağı lakin daha sonra işlerin süratlice eskiye döneceğine dair ileti göndermiş oluruz. Birtakım devlet başkanlarının göndermek istediği ileti bu.” değerlendirmesini yaptı.
Callamard, sorumlulara karşı yaptırım düzeneğinin da işletilmesi gerektiğini söyledi.
“G20 hayalkırıklığı oldu”
Japonya’daki G20 Başkanlar Doruğu’nda Kaşıkçı cinayetinin sorumlusu olarak gösterilen Suudi Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman’ın rastgele bir aksilikle karşılaşmamasına ait Callamard, “G20 hayalkırıklığı oldu. Görüşmeler sırasında ne olduğunu bilmiyorum fakat tepe sonundaki aile fotoğrafı çok şey söylüyordu. Donald Trump ve Muhammed Bin Selman’ın tokalaşması bana nazaran hiç beğenilen değildi.” değerlendirmesini yaptı.
Kaynak: AA
