1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı öncesi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı datalarından yapılan derlemeye nazaran, Türkiye, global ticarette stratejik bölüm pozisyonuna gelen denizcilikte değerli adımlar attı.
Türk denizciliği son devirde uygulanan siyasetlerle amaçlarına ilerlerken, bu alanda atılan adımlardan biri 2004’te başlatılan ÖTV’siz yakıt uygulamasıyla kabotaj nakliyatının canlandırılması oldu. Bugüne kadar toplam 7 milyar 250 milyon lira ÖTV tahsil edilmeyerek, kesime kıymetli takviye sağlandı.
Uygulama sayesinde, kabotaj nakliyatında 2003’e nazaran 2018’de elleçlenen yük ölçüsünde yüzde 104’lük, taşınan yolcu sayısında yüzde 40’lık ve taşınan araç sayısında yüzde 112’lik artış sağlandı. Bu çerçevede kabotaj nakliyatı canlandırılırken, kara yolu yüklü yurt içi nakliyatın deniz yoluna kaydırılmasının önü açıldı.
Ayrıca 2003 yılına nazaran 2018’de limanlardaki toplam yük elleçlemesinde yüzde 142, konteyner elleçlemesinde yüzde 335 artış gerçekleşti.
Akdeniz ve Karadeniz çanağındaki komşu ülkelerle geliştirilen ikili ve çok taraflı ilgiler kapsamında kurulan milletlerarası tertipli Ro-Ro çizgilerinde taşınan araç sayısında 2003’e nazaran geçen yıl yüzde 165 artış oldu.
Türk filosunun kapasitesi arttı
Bu süreçte deniz ticaret filosu da büyüdü. Türk sahipli filo, 2003’te 8,8 milyon detveyt ton kapasiteyle dünyada 19’uncu sıradayken, geçen yıl prestijiyle 28,6 milyon detveyt ton kapasitesiyle 15’inci sıraya yükseldi.
Denizcilikteki büyümeye paralel olarak kruvaziyer turizmde potansiyeli kıymetlendirme çalışmalarına sürat verildi. İzmir 2011, 2012 ve 2013’te Avrupa’nın en âlâ kruvaziyer destinasyonu mükafatına üst üste üç defa layık görülmüştü. Buna rağmen, bölgede yaşanan gelişmelerin tesiriyle kruvaziyer turizm yolcu sayısı geçen yıl 214 bine kadar geriledi. Gelecek devir sayının süratle artırılması hedefleniyor.
Türk bayraklı gemiler beyaz listede
Türk bayraklı gemiler, 2008’den itibaren Paris Memorandumu kapsamında beyaz listede yer almaya başladı.
“Denizci millet” sloganının bir uygulaması olarak toplumda deniz sevgisini yerleştirmek, deniz kültürünü yaygınlaştırmak için yurt genelinde amatör denizciliğe özendirici çalışmalar kapsamında Deniz Kültürünü Tanıtım ve Eğitim Merkezleri Projesi başlatıldı.
Dünyanın en kaliteli yatlarını inşa edebilen gemi inşa endüstrisi, ulaştığı model ve imkanlarla ihracat ölçülerini değerli oranda yükseltti ve yat inşa siparişlerinde de dünyada üçüncü sıraya yükseldi.
Özellikle gemi inşa endüstrisinde yapılan büyük atılımlar ve dayanaklarla tersane sayısı 37’den 78’e çıktı, gemi inşa endüstrisi adet bazında dünya sipariş sıralamasında 5’inci sırada yer almaya başladı.
3 Denizde 3 Büyük Liman Projesi
2023 yılında 500 milyar dolar ihracat yapmayı hedefleyen Türkiye’nin, bu gayeye ulaşması için gereksinim duyacağı büyük ölçekli liman yatırımları da hayata geçiriliyor. 3 Denizde 3 Büyük Liman Projesi kapsamında, İzmir-Çandarlı, Zonguldak-Filyos ve Mersin-Taşucu konteyner limanları yapılıyor.
Türkiye, mevcutlara ek olarak ülkenin en az 16 noktasında büyük ölçekli lojistik merkezlerin kurulmasıyla bölgesinin lojistik merkezi haline dönüştürülmesi de planlanıyor.
Tersanelerde daha yüksek katma pahalı, nitelikli ve özel tip gemilerin üretimiyle seyahat teknesi ve yat üretiminde çağdaş üretim tesislerinin kurulması özendirilecek. Gemi endüstrisinde yerli katkı oranını artırmak için üretim odaklı gemi yan endüstrisi eserler desteklenecek. Kamu-özel iştiraki modeliyle yat limanı kapasitesi büyütülecek. Kıyılarda tekne bağlama imkanlarıyla halkın denize erişim imkanı artırılacak.
“Lider denizci ülke” maksadına doğru
Deniz ticaret filosunun daha da büyütülmesinin hedeflendiği 2023’e kadar filonun ülkenin dış ticaret taşımalarından daha fazla hisse almasına yönelik çalışmalar yapılacak.
Türkiye’nin 2023’e kadarki ana amacı, dünya denizciliğinin her alanında “lider denizci ülkeler” ortasında yer almak olarak belirlendi.
Öte yandan, 1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı, yarın çeşitli etkinliklerle kutlanacak.
Kabotaj Kanunu 19 Nisan 1926’da TBMM’de kabul edilmiş ve 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe girmişti. ”Kurtuluş Savaşı’nın denizlerdeki zaferi” olarak nitelenen düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle yabancıların deniz ticaretindeki hakimiyeti sona erdi.
Kaynak: AA
