İstanbul Ticaret Odası ölçümlerine nazaran, Eylül ayında 2 kıtanın incisinde hiper-enflasyona geçiş yaşandı. Pazartesi açılanacak TÜFE enflasyonu da %80’in üstünde seyrine devam edecek. Şayet güç fiyatları yahut döviz kurunda öngörülmeyen sıçrama gözlenmezse, baz tesirinden ötürü Ocak 2023’te YILLIK enflasyon düşüşe geçecek. Lakin, yıllık enflasyonda gerçekleşecek düşüş, halkın yüksek fiyatlardan çektiği sıkıntıya ilaç olmayacak.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) datalarına nazaran kentteki tüketici fiyatları geçen yıla nazaran yüzde 107,42 arttı.
Perakende fiyat endeksindeki yıllık değişim (yüzde 107,42) Şubat 1998’den bu yana en yüksek düzeye çıktı. Enflasyon, aylık bazdaysa yüzde 6,06 arttı.
İstanbul’da tüketici fiyatları ağustosta yıllık yüzde 99,91; aylık bazda da yüzde 2,29 artmıştı.
Pazartesi günü açıklanacak TUIK resmi TÜFE enflasyonunda da yükselişin sürmesi bekleniyor. BloombergHT anketine nazaran enflasyonun aylık yüzde 3,6, yıllık yüzde 84,5 olarak gerçekleşmesi bekleniyor.
Ankette piyasa iştirakçilerine yıl sonu enflasyon beklentileri de soruldu. Ağustos anket periyodunda 14 kurumun iştiraki ile yılsonu enflasyon beklentisi yüzde 72,8 düzeyine yükselmişti, bu anket devrinde medyan beklenti yüzde 73,5 düzeyinde çıktı.
Reuters: Son 24 yılın en yüksek enflasyonu geliyor
Son 24 yılın en yüksek enflasyon sayısı açıklandı. 11 ekonomistin iştiraki ile gerçekleştirilen anket datalarına nazaran Eylül ayı enflasyon iddiası beklentisi yıllık bazda yüzde 84,63 olarak ilan edildi. Kelam konusu orana yakın düzey en son 1998 yılında görülmüştü. Ankette aylık enflasyon iddiası sayıları yüzde 3,1 ile 4,1 ortasında değişirken medyan enflasyon beklentisi ise 3,75 olarak gerçekleşti. 2022 yıl sonu enflasyon kestirimi beklentisi ise 72,25 olarak gerçekleşti.
Erdoğan’ın Şubat’ta enflasyon süratle gerileyecek vaadi meblağ mı?
DÜNYA Muharriri Alaattin Aktaş yazdığı bir dizi makalede baz tesiri nedeniyle, 2023 yılı boyunca TÜFE’nin gerileyebileceğin, hatta Mayıs’ta yapılması beklenen seçimler esnasında %30’lara erişebileceğini yazdı. Ekonomi basınında çok ses getiren bu tahlil, doğal olarak bir grup varsayımlar bağlı. Ek olarak, “hayat pahalılığının” gerçek göstergesi yıllık yani geçmiş enflasyonun seviyesi değil, aydan-aya yaşanan fiyat gelişmeleri. Bakalım Aktaş 29 Eylül makalesinde nelere dikkat çekti.
“Aylar evvel başlandı lisana getirilmeye… Enflasyon aralıktan itibaren sürat kesecek, diye. Doğru! Mevcut gidişata nazaran aylık enflasyon da, bağlı olarak yıllık enflasyon da sürat kesecek. Bunu 26 Eylül’de ayrıntılı olarak yazdım; kasım sonunda yüzde 83-84’le zirve noktaya ulaşması beklenen yıllık enflasyonun, sonrasında süratli bir geri çekilmeyle beş ay içinde nisan sonunda yüzde 35’lere kadar inebileceğini vurguladım.
Aktaş, geçmiş yılların ortalama enflasyonuna nazaran yaptığı bu projeksiyonun bir öngörü olmadığını kaydettikten sonra, 2 senaryo daha sundu:
“Yıl sonu için yüzde 65-70 ortası bir gerçekleşme, eylül de dahil son dört ayda aylık yüzde 3’e yakın bir fiyat artışı demek.
Bu olağan gidişatın oranları…
Ama ya birtakım göstergeler birden farklılaşırsa…
Diyelim kur artışı birden hızlandı ya da petrol fiyatları arttı yahut şimdilerde hiç hesapta olmayan gelişmeler ortaya çıktı. Artık aylık yüzde 3 enflasyon mumla aranır hale geldi. Aylık artışlar çok yükselir ve bu durum şayet uzun sürerse natürel ki baz tesiri törpülenecek ve örneğin aralık ayında yıllık hesaptan 2021’in yüzde 13.58’i çıktığında yerine yüzde 3 dolayında bir oran değil de, tahminen yüzde 5, 6 ya da daha yüksek bir oran girecek. Bu durumda elbette kasımdan aralık ayına geçişte yıllık enflasyon suratındaki düşüş çok daha yavaş olacak. Tıpkı durum 2023’ün birinci aylarında da yaşanacak. Bu birinci mümkünlük.
İkinci mümkünlük ise tam zıddı bir durumun oluşması sonucunu doğurabilir. Enflasyonda hızlanmaya yol açacak etkenler ekim ve kasımla hudutlu kalırsa esasen tepeye çıkılacak kasımda yıllık artış oranı yüzde 83-84 değil de tahminen yüzde 90’ın üstünde, hatta yüzde 100’ü aşacak biçimde oluşacak. Ve enflasyonu hızlandıran etkenler kısa müddetli olur ve aralıktan itibaren süratle ortadan kalkarsa bu sefer baz tesiri çok daha bariz olarak hissedilecek. Bu da hiç yabana atılmaması gereken bir mümkünlük olarak karşımızda duruyor.
Ve nihayetinde: “Ancak fiyatlar üst çıktı bir kere… Ayrıyeten ne bu aylardaki artışla oluşan fiyatlar geriledi, ne de bu oranlarla uyumlu bir gelir artışı yaratıldı.
Hesaplamadan yüksek oranın çıkıp yerine düşük oranın girmesine dayalı “yıllık oran gerilemesi” kendimizi uygun hissetmemizi sağlayabilir. Fakat dün de anlattığım üzere bu, hayat pahalılığının sona erdiği manasına olağan ki gelmeyecektir”.
FÖŞ’ün 2023 Varsayımları: Enflasyon Düşmez, Dış Açık Daralmaz!
SAMEKS Eylül’de ekonomik aktivitenin hızlandığına işaret etti
Ağustos ayında rekor dış ticaret açığı: 11,2 milyar dolarla dış ticaret açığı yıllık yüzde 160 genişledi!
