Uluslararası basının odak noktalarından biri 14 Mayıs, tüm büyük yayın organlarının web sitelerinin ana sayfalarına bakıldığında ya da gazetelerin birinci sayfasında, bir Türkiye haberi mevcut. Memleketler arası ajanslar, önde gelen gazeteler gün geçmiyor ki bir Türkiye tahlili yayımlamasın. Bu tahliller, basının tabiatı gereği daha az kapsamlı, daha yüzeysel olabiliyor. Bu nedenle, bilhassa iktisat dünyası, daha derinlikli tahliller için niyet kuruluşlarının raporlarını tercih ediyor. Biz de yakın vakitte, önde gelen fikir kuruluşlarının yayımladığı tahlillere bir göz gezdirdik ve dünyadan, Türkiye’deki seçimlerin nasıl göründüğüne dair bir pencere açmaya çalıştık.
İşte o tahlillerden kimileri:
Carnegie Europe:
YEŞİL SİYASETİN TÜRKİYE SEÇİMLERİNDE BÜYÜK TESİRİ OLABİLİR
Türkiye’nin yaklaşan seçimleri, 2023’te dünyanın en değerli seçimleri olarak belirlendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bahtı; ya otoriter geri dönüşün hızlanması ya da NATO üyesi ülkede yenilenen demokratik ilerleme manasına gelecek. Lakin yurt içinde Türk vatandaşlarının sandık başına giderken aklında diğer şeyler olacak. Türkiye’nin yakın tarihinde sancılı dönüm noktalarının yaşandığı bir dizi yıl dönümü, seçmenlere ülkenin ekonomik ve jeopolitik bağımlılıklarını hatırlatacak ve potansiyel olarak kamuoyunu şekillendirecektir.
Tüm bu bahislerin kesişmesi, güç ve etraf ile ilgili kaygılar İnşaat projeleri, göz arkası edilen etraf düzenlemeleri ve yolsuzluk ortasındaki temas, Türkiye’nin otoriterleşmeye gerçek gidişini anlamak için çok değerli. Ayrıyeten 6 Şubat zelzelesinin neden olduğu hasarın seviyesini açıklamaya yardımcı olur. Ayrıyeten, ülke kaynaklarının yanlış kullanımı, Ankara’yı güç gereksinimlerinin birden fazla için Moskova’ya bağımlı ve Avrupa ile birlikte iktisadını karbondan arındırma konusunda hazırlıksız bıraktı. Tüm bu hareketli modüller seçimde devreye giriyor ve Türkiye’nin bugünlere nasıl geldiğini ve nereye gittiğini açıklıyor.
Yazının tamanına bu linkten ulaşabilirsiniz:
https://carnegieeurope.eu/2023/04/25/green-politics-could-have-outsized-impact-on-t-rkiye-s-elections-pub-89607
KILIÇDAROĞLU’NUN ERDOĞAN’A KARŞI ZAFERİNİN STRATEJİK SONUÇLARI
İster 14 Mayıs’taki birinci tıpta, ister 28 Mayıs’ta yapılacak ikinci cinste olsun, Türkiye’deki cumhurbaşkanlığı seçimleri nihayetinde misyondaki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile muhalefet önderi Kemal Kılıçdaroğlu ortasında geçecek.
İlki beş yıllık bir periyot daha kazanırsa, senaryo çoktan yazılmış demektir. Türk liderliği, ayrıştırıcı telaffuzunun bir kısmını yumuşatsa da, Türkiye’nin dış siyaset yönelimi ve demokratik özgürlüklerin zayıflaması, manalı gelişmelerin önünde mahzur olmaya devam edecek. Batılı ortaklar, yıllardır süregelen eksiklikleri yönetmek zorunda kalacak.
Muhalefet adayı kazanırsa, Batılı önderler çok büyük sonuçlarla yüzleşmek zorunda kalacak. Ankara, NATO ile bağlantılarını olağanlaştırmak için derhal harekete geçecektir. Lakin, örneğin Kıbrıs ve Suriye üzere kimi mevcut görüş ayrılıkları ortadan kalkmayacak. Olumlu tarafı, hukukun üstünlüğü yine sağlanacak ve AB ile ilgiler düzelmese de güzelleşme gösterecek. Şimdiye kadarki en değerli değişiklik güvenlik ve savunma ile ilgili olacak. Açıklandığı üzere, yeni bir Türk liderliği Rusya ile sağlam ekonomik münasebetleri sürdürürken NATO içinde daha yapan bir rol oynamaya geri dönerse, bunun stratejik sonuçları çok kıymetli olacaktır.
Yazının tamanına bu linkten ulaşabilirsiniz:
https://carnegieeurope.eu/strategiceurope/89534
Centre for European Islahat
2023 TÜRKİYE GENEL SEÇİMİ AB-TÜRKİYE BAĞLANTILARI İÇİN NE MANAYA GELEBİLİR?
Türkiye, AB’nin en büyük ve stratejik açıdan en kıymetli komşularından biri, bir NATO üyesi ve AB üyeliği adayı. 14 Mayıs’ta yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iktidarda kalıp kalmayacağını ve Türkiye’nin Avrupa ile bağlantılarını denetim edip etmeyeceğini belirleyecek.
AB-Türkiye alakası on yılı aşkın bir müddettir aşağı taraflı bir sarmalın içinde sıkışmış durumda. Türkiye’nin 2005 yılında başlayan AB üyelik müzakereleri, birçok üye ülkenin Türkiye’nin üyeliği konusundaki suskunluğu ve Kıbrıs’ın bölünmesi konusundaki uyuşmazlığın çözülememesi nedeniyle süratle durdu. Bilhassa 2016 darbe teşebbüsünden sonra Türkiye’de demokratik özgürlüklerin devam eden erozyonu, Ankara’nın iştirak müzakerelerinin ilerlemesini engelleyen ve öteki birçok alanda işbirliğini engelleyen kıymetli bir sürtüşme kaynağı.
Ankara ile AB ülkeleri ortasında çok sayıda dış siyaset uyuşmazlığı da yaşandı. Erdoğan, birçok Avrupalının tehditkar ve düşmanca gördüğü, giderek daha tezli ve militarize bir dış siyaset izledi. Türkiye, BM takviyeli federal bir devlet tahliline karşı çıkarak Kıbrıs’ta iki devletli bir tahlili ilerletmeye çalıştı. Ankara, doğu Akdeniz’de geniş bir münhasır ekonomik bölge talep etti ve tezlerini desteklemek için Kıbrıs ve birkaç Yunan adasına yakın gemiler gönderdi. Türkiye’nin Rusya ile nispeten dostça bağları ve İsveç’in NATO üyelik amacını veto etmesi, birçok Avrupa başşehrinde Ankara’ya yönelik havayı daha da bozdu.
Yine de, pek çok sürtüşme kaynağına karşın, Türkiye ve AB kilit ticaret ortakları olmaya devam ediyor ve iklim, sıhhat, göç ve Putin’in saldırganlığına karşı Ukrayna’nın direnişini desteklemek üzere mevzularda birlikte çalışmaya devam etti Fakat alakaların zayıf durumu, birçok işbirliği alanını daha da zorlaştırdı. Örneğin, göç alanında, 2020’den bu yana AB-Türkiye hududunda çok az işbirliği oldu ve işbirliği esasen AB’nin Türkiye’deki yaklaşık dört milyon mülteciyi desteklemek için fon sağlamasıyla hudutlu.
Yazının tamanına bu linkten ulaşabilirsiniz:
https://www.cer.eu/in-the-press/what-2023-turkish-general-election-could-mean-eu-turkey-relations
European Council on Foreign Relations
BATI TÜRKİYE SEÇİMLERİNE NASIL HAZIRLANMALI?
Seçimlerin sonucunu etkilemeye çalışmayın. “Batı”, kamuoyu telaffuzuna nüfuz eden yıllarca karşı çıkılmamış Amerikan zıtlığının akabinde Türkiye seçimlerinde öcü haline geldi. Hükümet zati muhalefeti, Türkiye’yi zayıflatmak, mümkünse bölmek ve Türk aile bedellerini zayıflatmak için en azından eşcinsel evliliği yaymak için Batı’nın bir aracı olmakla suçluyor. Tehlikede olan bu kadar çok şey varken, kimi Batılı hükümetler Türk siyasetine çeşitli ince yollarla dalmak isteyebilir. Bu bir yanılgı olur. ABD ve AB üye devletlerinin birden fazla, yabancılara inançsız ve tehlikeli bir formda komplo teorilerine açık bir ülke olan Türkiye’de son derece problemli profillere sahip. Rastgele bir müdahale, ne kadar incelikli yahut maharetli olursa olsun, geri tepme riski taşır. Deneme bile.
Seçimlerin öncesinde, sırasında ve sonrasında, özgür ve adil bir sürece duyulan muhtaçlığı daima olarak vurgulayın. Seçimleri etkilememe mecburiliği, ABD ve Avrupa hükümetlerinin en yüksek makamlarından Türkiye’nin müttefiklerinin özgür ve adil bir oylama görmeyi beklediklerini ilan etmelerini engellemez. Bu bildiriler her vakit prensip seviyesinde kalmalı, Türkiye’nin kendi anayasasına ve onlarca yıllık çok partili seçim başarısına atıfta bulunmalı ve Türkiye’de tartışılan makul tartışmalı mevzulara tartı vermekten kaçınmalıdır. 14 Mayıs’ı takip eden günlerde çekişmeli bir seçim olması durumunda, ABD ve Avrupa Birliği, nizamlı bir sürece duyulan gereksinimi kolay ve dengeli bir formda yinelemeli ve her türlü şiddet olayını kınamalı, aksi takdirde tartısını koymamalıdır.
Muhalefet kazanırsa, Türkiye Yüksek Seçim Konseyi sonuçları açıkladığı anda tanımak için ivedi edin. Türkiye Yüksek Seçim Şurası, “geçici sonuçları” 14 Mayıs gece yarısı, kesin sonuçları ise 19 Mayıs’ta açıklayacak. Rakip rahat bir galibiyetle kazanırsa, çok fazla çekişme riski yoktur. Lakin sonuçlar yakın çıkarsa, Erdoğan hükümetinin 2019 mahallî seçimlerinde denediğini tekrarlama ve sonuçları bilakis çevirme yahut tekrar sayım isteme üzere tedbirler alma riski var. Bu nedenle, sonuçlar muhalefet lehine bir sonuç gösteriyorsa, ABD ve AB muhalefetin kazandığını kabul etmek ve başkanlık seviyesinde diplomasiye girişmek için süratle hareket etmelidir.
İkinci bir cins varsa sessiz olun. Her halükarda, adaylardan hiçbiri birinci tıpta cumhurbaşkanı seçilmek için gereken yüzde 51’i alamayacak, bu nedenle iki hafta sonra ikinci tipe muhtaçlık duyulacak. Adaylar birbirine karşı tüm kozları kullanacak ve bu devir, Erdoğan’ın hükümeti kurmak için çoğunluğu kaybettiği 2015 yazında olduğu üzere, fırtınalı olma potansiyeline sahip. Avrupa ve ABD’nin üst seviye angajmandan kaçınması, demokratik sürece dayanağını tabir etmeye devam etmesi ve Irak yahut Suriye’de muhalefet bloğunun savaştığı telaffuzunu beslemek için kullanılabilecek mümkün provokasyonları engellemesi bilhassa değerli.
Avrupalıları Türkiye’yi tekrar düşünmeye itin. Mevcut muhalefetten oluşan bir hükümet birden fazla diplomatik ve ekonomik zorlukla karşı karşıya kalacak. Türkiye’nin Batılı ortaklarıyla kopan bağlarının onarımı, ülkenin AB ile can çekişmekte olan üyelik müzakerelerini tekrar canlandırmak gerekli. Hem ABD hem de AB üye devletleri, Türkiye’nin yeni önderlerini AB sürecini hızlandırmak için bir an evvel Brüksel’e gitmeye teşvik etmeli. Brüksel, Ankara’nın yeni liderliği için, iştirak sürecinde dondurulmuş fasıllardan en az birinin açılmasını, Türkiye-AB özgür ticaret muahedesinin çok gereksinim duyulan modernizasyonunun başlatılmasını ve vizesiz seyahat için müzakerelerin tekrar başlatılmasını içermesi gereken değerli bir paket hazırlamalı. Değerli olan sonuçtan çok süreçtir. Buna karşılık, Türkiye’nin yeni önderleri, Avrupalı mevkidaşlarına göçle ilgili 2016 Türkiye-AB muahedesine uymaya istekli oldukları ve Türkiye’deki mültecileri zorla Suriye’ye geri gönderme planları olmadığı konusunda teminat verebilir.
Yazının tamanına bu linkten ulaşabilirsiniz:
https://ecfr.eu/article/how-the-west-should-prepare-for-the-turkish-elections/
patronlardunyasi.com
