Ülkede işsizlik artık uzun vadeli ve genç nüfusa yayılan bir hal almaya başladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) temmuz-eylül devrine ait iş gücü istatistiklerini açıkladı.
Birgün’den Havva Gümüşkaya’nın haberine nazaran yılın üçüncü çeyreğinde işsiz sayısı 234 bin kişi azalarak 3 milyon 433 bin kişi oldu. İşsiz sayısının azalması sevindirici üzere görünse de datalar de ayrıntılar gerçek durumu ortaya koyuyor.
557 bin üniversite mezunu kayıp: Bu başlıklardan birincisi gençlere ait. Buna nazaran 15-24 yaş ortası 11,5 milyon gençten 3 milyon 249 bini ne eğitimde ne de istihdamda yer alıyor. Yani bu yaş kümesi her yüz gençten 27’si ‘kayıp’. Bu kümedeki gençlere ait en korkutucu bilgi ise 1,5 milyon üniversite mezunundan 557 bini ne eğitime devam ediyor ne de istihdama dâhil oluyor. Yaklaşık üç üniversite mezunundan biri boşta.
Yıllar süren işsizlik: TÜİK, işsiz sayısını belirlerken yalnızca son dört hafta içinde faal formda iş arayan ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek olanları hesaba katıyor. Meğer bir yıldan fazla müddettir iş arayanların sayısı 854 bin. Öbür bir tabirle 100 işsizden 24’ü uzun müddettir işsiz.
Sanayide risk büyük: İktidarın endüstride çarkların dönmesi üzerine yaptığı hesaplar bir defa daha tutmadı. Endüstride krediye erişim, talebin düşmesi üzere nedenlerle üretim suratı azaldı. İşten çıkarmalar başladı. Bunu sonucu TÜİK’in datalarında de karşılığını buldu. Sanayi bölümündeki istihdam bir evvelki periyoda nazaran 107 bin kişi azaldı. Yılın birinci çeyreğinde her 100 çalışandan 22,2’si endüstride istihdam edilirken üçüncü çeyrekte bu sayı 21,3’e düştü. Bu kayıplar önümüzdeki periyoda dair kaygıları artırdı.
DURGUNLUK VE TALEP ETKİSİ
Sanayi bölümünde bu düşüşte Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan Avrupa’daki sakinlik ile talebin azalması tesirli oldu. Dünya gazetesinin evvelki gün yayımladığı Anadolu’nun Nabzı araştırması da firmaların yüzde 68,8’inin personel çıkarmayı düşündüğünü ortaya koydu.
Sektörün öncü dataları de uzun müddettir yaşanan sorunlara işaret ediyor.
İstanbul Sanayi Odası’nın geçtiğimiz günlerde yayımladığı son rapora nazaran eylülde son 28 ayın birinci düşüşünü kaydeden istihdam ekimde de azalmaya devam etti. Raporda istihdamdaki gerilemenin istekli ayrılmaların yanı sıra yeni siparişlerdeki yavaşlamaya bağlı olarak gerçekleştiği belirtildi.
DALGANIN BOYUTUNU TABAN FİYAT BELİRLER
İktisatçı Mustafa Sönmez, istihdamdaki azalmanın dikkat cazip olduğunu belirterek yeni taban fiyatın de bu düşüşü hızlandırabileceğini söyledi.
Üretimde yaşanan yavaşlamanın hem ihracat kanadındaki taleplerin düşmesinden hem de iç talepte bir gerilemeden kaynaklandığını belirten Sönmez, bilgileri şöyle yorumladı:
“İstihdamda bir azalma beklenir fakat boyutuna ait bir varsayım yapmak güç. Buna tesir edecek bir faktör de taban fiyatın yüksek oranda artırılması olabilir. Patronlar, yüksek taban fiyatı istihdamı azaltma münasebeti haline getirebilir. Buna karşılık seçim düzlemine girildiği için işten çıkarma dalgasına müdahale edilebilir. Zira sandığa giderken tatsızlık çıksın istenmez. İşten çıkarmaları frenleyecek öge de politik bir öge olabilir.”
