Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından açıklanan kamu harcamaları istatistikleri de gerçeği ortaya koydu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Milletin cebinden kuruş çıkmayacak” kelamı ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun “Biz Anadolu çocuklarıyız” diyerek kimseye haksız ödeme yapmadıklarına yönelik açıklamasına rağmen KGM’ye Hazine yardımı ismi altında dev ödenekler aktarıldı.
Birgün’den Nurcan Gökdemir’in haberine nazaran KGM’nin 2022’de 85,3 milyar TL olarak belirlenen daha sonra 98,5 milyar TL’ye çıkarılan bütçe ödeneğinden ekim ayı sonunda 80,5 milyar TL harcama yaptı.
Dokuz ay boyunca 1,8 milyar TL ile 9,9 milyar TL ortasında değişen aylık harcamalar ekim ayında 24,3 milyar TL’ye fırladı. Genel Müdürlüğün bütçesinin her yıl olduğu üzere yetmeyeceği, büyük açık vereceği anlaşılınca Hazine’den yapılan yardımlar da hızlandırıldı.
KGM’YE DEV YARDIM
Bütçe açığının finansmanı için KGM’ye yıl boyunca aylar prestijiyle 400 milyon TL ile 5,5 milyar TL ortasında değişen sayılarla yardım yapıldı. Fakat bu sayılar ekim ayında 19 milyar liraya çıktı. Böylelikle bu kalemden yapılan yardım meblağı on ayın sonunda 43,6 milyar TL oldu.
456 milyon TL ile 4,5 milyar TL ortasında değişen sermaye transferi de ekim ayında 6,1 milyar TL oldu. On aylık sermaye transferi de 32,4 miyar TL olarak gerçekleşti.
DEVAMLI GÜNCELLEME
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün daha çok yardım ve transfer almak zorunda kalmasına garanti fiyatının belirlenmesiyle ilgili yapılan değişikliklerin neden olduğu bildiriliyor. KGM, otoyol ve köprülere döviz kuru ve ABD enflasyonu oranında yılda iki kez ödeme yapıyordu.
Ancak garanti meblağlarının altı ayda değil üç ayda bir belirlendiği tez ediliyor. Hem ABD enflasyonunun artması hem de dövize endeksli garanti ödemelerinin artık üç ayda bir yenilenmesi nedeniyle garanti ödemelerinde harikulâde bir artış yaşandığı tabir ediliyor.
AYAR TUTMUYOR
KGM’nin bütçesi verimsiz yatırımları ve ülke kaynaklarını uzun yıllar ipotek altına alan garanti kontratları nedeniyle bütçesi daima büyük sapmalara uğrayan KGM’de 2022’de de bu durum değişmedi.
AKP’nin 2010’lu yıllardan sonra kamu özel işbirliği projelerini tercih etmesi ile dev harcamalar gündeme geldi.
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün mali yılbaşında belirlenen bütçesi ile yılsonu harcamaları ortasında yüzde 72’den başlayarak yüzde 215’e kadar varan oranlarda sapmalar yaşanmaya başlandı. 2010 ile 2015 yılları ortasında yüzde 122’nin altına düşmeyen sapma oranı 2015 yılında yüzde 215 oldu. 2016 ile 2018 yılları ortasında yüzde 72-83 ortasında değişen oranlarda sapma görüldü.
BÜTÇEDE DERİN BİR GEDİK OLUŞTURUYOR
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün bütçe artış oranına yönelik konuşan CHP Genel Lider Yardımcısı Ahmet Akın şunları söyledi:
“AK Parti iktidarında gelir garantili yap-işlet-devret projeleri kamu kaynaklarının yandaşlara aktarılması aracına dönüştü. İktidar sözcülerinin ‘Devletin kasasından bir kuruş çıkmadı’ diyerek alenen kamuoyuna yanılttığı gelir garantilerinin döviz üzerinden verilmesi ise kamu bütçesinde derin bir gedik oluşturuyor.
İktidar her fırsatta ‘yerlilik’ ve ‘millilik’ telaffuzunu kullanırken, kendi yandaşlarına verdiği gelir garantisini büsbütün dövize endekslemiş durumda. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı her ne kadar geçiş garantili otoyol ve köprülerin garanti sayısını sağladığına yönelik algı yaratmak istese de bugün Karayolları Genel Müdürlüğü’nün bütçesinden her ay milyarlarca lira garantilere ödeniyor.”
