Euro’nun dolar karşısındaki bedelini gösteren Euro/dolar paritesinde, geçen yıldan bu yana devam eden gerilemenin ihracatçıya faturası büyüyor. Bu faturanın en yüksek hissedildiği bölümlerden biri de hazır giysi dalı oldu. Geçen yılı 20 milyar 350 milyon dolar ihracat ile kapatan bu yıl ise 23 milyar dolar maksat koyan bölümde yalnızca parite kaynaklı kayıp milyar doları aştı.
NB İktisat’tan Yener Karadeniz’in haberine nazaran Ocak-Ekim devrinde toplamda 17,9 milyar dolarlık ihracatının 11 milyar dolarlık kısmını AB ülkelerine yapan dalın Euro’nun dolar karşısında 10 aylık ortalamada yüzde 11,33 paha kaybetmesi hazır giysi ihracatçısının 1,2 milyar dolarlık eksi yazmasına yol açtı. 17 Kasım itibariyle kelam konusu sayı 1,3 milyar doları buldu.
Beklentilerde keskin bir düşüş var
İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları (İHKİB) Birliği Lideri Mustafa Gültepe, global ticaretin bu yıl yüzde 3,5 büyüyeceğinin kestirim edildiğine dikkat çekerek, “Ancak 2023 için global beklentilerde keskin bir düşüş kelam konusu. Önümüzdeki yıl dünya ticaretinin büyüme beklentisi yüzde 3,4’ten yüzde 1’e çekildi. Hatta 2023’te Avrupa ve ABD başta olmak üzere global ticaretin daralacağı istikametindeki telaşlar giderek artıyor. Biliyorsunuz ihracatımızın yüzde 70’e yakın kısmını bu ülkelere yapıyoruz. Hasebiyle bu pazarlardaki tüketimin daralması bizi derinden etkiliyor” dedi.
Aynı vakitte Türkiye İhracatçılar Meclisi Lideri da olan Gültepe, en büyük Pazar olan AB para ünitesinin dolar karşısında kıymet kaybetmesinin Türk ihracatçısına tesiri hakkında şu tabirleri kullandı: “İhracatımız gerek genel seviyede gerekse hazır giysi bazında Euro/dolar paritesindeki değişikliklerden etkilenmesi kaçınılmaz. Çünkü hazır giysi ihracatımızın yüzde 65’e yakını ve genel ihracatımızın da yaklaşık yarısı AB pazarlarına Euro para ünitesi üzerinden yapılıyor. Tekrar son aylarda Euro kur kıymetinde yaşanan düşüş ve dolar kur pahasında yaşanan artış sonucu Euro/dolar paritesi kıymetli oranda kıymet kaybetmiş ve hatta geçen haftalarda dolar bedeli Euro bedelini geçmiştir. Bu kapsamda 1 Ocak – 17 Kasım 2022 periyodunda yüzde 6,4 artışla 18,8 milyar dolar olarak gerçekleşen hazır giysi ihracatı, parite kaybı olmasaydı geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 13,6 artışla 20,1 milyar dolara ulaşacaktı.”
Paritede yaşanan düşüşün doğal olarak genel ihracatta tesiri çok daha yüksek. Bu yıl 1 Ocak-17 Kasım tarihleri ortasında toplamda 198 milyar dolarlık genel ihracata imza atıldığına dikkat çeken TİM Lideri Gültepe, “Parite tesiri nedeniyle bu devirde 12,3 milyar dolar kıymetinde kayıp yaşandı. Bu devirde genel ihracat yüzde 11,8 artışla 177,2 milyar dolardan 198 milyar dolara çıkarken, parite kaybı olmasaydı yüzde 18,7 artışla 210,3 milyar dolar ihracat bedeline ulaşılabilecekti” tabirlerini kullandı.
En çok otomotivi etkiledi
Paritede yaşanan düşüş en çok AB’ye ihracatı yüksek olan bölümleri etkiledi. Bu bölümlerin başında da paha olarak birinci üç sırayı otomotiv, kimya ve hazır giysi kesimleri aldı. Ocak-Ekim periyodunda otomotiv kesimi toplamda 25 milyar dolarlık ihracata imza atarken bunun yüzde 65’i yani 16,1 milyar doları AB’ye gerçekleştirildi.
On aylık yüzde 11,33’lük negatif parite tesiri otomotivcilerin 1 milyar 830 milyon dolarlık eksi yazmasına yol açtı. İkinci sırada ise AB’ye ihracat oranı başka bölümlere nazaran düşük olsa da kıymet olarak yüksek bir ihracat sayısına imza attığı için kimya bölümünde görüldü.
Sektör 10 aylık devirde toplamda 28,2 milyar dolarlık ihracata imza atarken bu sayının yüzde 40’ı, yani 11,4 milyar doları AB’ye gerçekleştirildi. Kaba bir hesapla paritedeki düşüş kimya dalında 1 milyar 285 milyon dolarlık kayba yol açtığı görülüyor. Tekrar demir ve demir dışı metaller dalının parite ziyanı 758 milyon dolar olarak gerçekleşirken, elektrik elektronikte 621 milyon dolar, çelikte 564 milyon dolar, dokumacılıkta 402 milyon dolar, makinede 322 milyon dolar, iklimlendirmede 289 milyon dolar ve madencilik dalında ise 213 milyon dolar olarak gerçekleşti.
