Kalın, NTV’deki canlı yayında soruları yanıtladı ve gündeme ait değerlendirmelerde bulundu.
Kalın, Semerkand ve New York temaslarının, Türk dış siyasetinde artık alışılagelen ağır ve dinamik diplomatik teşebbüslerin bir halkası olduğunu söyledi.
Rusya’nın Ukrayna’nın kimi bölgelerinde yapmak istediği referanduma değinen Kalın, tek taraflı bu cins teşebbüsleri hakikat bulmadıklarını belirterek, “Biz 2014 yılında yapılan Kırım referandumunu ve sonucunu yani Rusya ilhakını tanımadığımız üzere bu çeşit referandumlarda da durumumuz belirli. Daha geniş çerçevede büyük fotoğrafa baktığınızda, Rusya ile Batı ortasında devam eden uğraşın bir yeni safhasını oluşturuyor.” tabirlerini kullandı.
Kalın, Rusya-Ukrayna savaşının sona ermesi için memleketler arası hukuk temelinde bir diplomatik müzakere sürecinin başlaması gerektiğini, bunu içtenlikle ve önemli bir halde yapan tek ülkenin Türkiye olduğunu lisana getirdi.
Esir takası süreci
Türkiye’nin arabuluculuğundaki süreçle ilgili MİT’in takas sürecinde çok değerli bir rol oynadığını aktaran Kalın, şu bilgileri paylaştı:
“Aslında bu süreç yaklaşık 3,5 aydır devam eden müzakere süreciydi. İsimler, listeler, kimlerin bırakılacağı, nereye gideceği konusunda çok fazla ayrıntı var. Biz sorun neticelenene kadar kamuoyuna çok açıklama yapmadık lakin Cumhurbaşkanımız bu mevzuyu, başkan diplomasi seviyesinde çok sıcak tuttu. Sayın Putin ve Sayın Zelensky ile çokça görüşmeleri oldu. 200 isim vardı ancak 15 isimde anlaşılamıyordu. İhtilaf oldu. Sonra o liste daraldı, Lviv’e yetişmedi. O vakit biz dedik ki biraz daha müzakereye devam edelim. O vakit da 5 isme kadar düştü. O 5 isim de Türkiye’ye geldi ve savaş bitene kadar bizim güvencemizde olacaklar.”
Tahıl koridorunda Rusya’nın kendi gemilerine el koyulur tasası olduğunu belirten Kalın, Rusların sevkiyatında kısmi bir azalma olduğunu söyledi.
Rusya yaptırımları deldi iddiası
Rusya’nın Türk bankaları üzerinden yaptırımları deldiği argümanı sorulan Kalın, “Bu tezlerin bir aslı yok. Mir kartı dediğimiz şey, Rus turistlerin Türkiye’ye geldikleri vakit günlük harcamaları için hudutlu olan bir karttır. Rus turistlerin ülkemize gelmesini yasaklayacak halimiz yok. Buraya gelen turist nasıl öbür kartları kullanıyorsa başka kartları da kullanabilir.” dedi.
Semerkand’da Rus heyetiyle selamlaşırken, Putin’in şaşırması görüntüsü sorulan Kalın, manzaraları sonradan izlediğini söyledi.
Kalın, “Biz salona girdiğimiz vakit, Rus heyeti karşıdaydı. Orada benim iki tane mevkidaşım onlar merhaba der üzere el ettiler. Vaktimiz de vardı. Bir bahis da vardı açıkçası, toplantı başlamadan konuşmamız gereken. O denli yarım omuzla selamlaşma durumu oldu, benim mevkidaşım yapınca ben de karşılık verdim, başkası de yaptı. O sırada Sayın Putin geriden ‘Ne yapıyor bunlar?’ der üzere, bizim Hakan Fidan Bey’e söylüyor.” diye konuştu.
“Şam ile siyasi temas ne vakit ve ne ölçüde olur?” sorusunu yanıtlayan Kalın, şu anda o denli bir plan olmadığını belirterek, “Cumhurbaşkanımızın da tabir ettiği üzere istihbarat ünitelerimiz gerektiği vakit, gerektiği kadar ilgili yerlerle görüşmelerini yaparlar.” tabirlerini kullandı.
ABD’nin GKRY’ye yönelik silah ambargosunu kaldırması kararı
ABD’nin Güney Kıbrıs Rum idaresine (GKRY) yönelik silah ambargosunu kaldırma kararını kıymetlendiren Kalın, “Amerikan idaresinin, Kıbrıs Rum İdaresine dönük silah ambargosunu kaldırmasını çok yanlış bir karar olarak görüyoruz. Bunun bölge barışına, Doğu Akdeniz’de barış ve istikrara katkı sağlaması mümkün değil. Kıbrıs barış sürecine katkı sağlaması da kelam konusu değil.” diye konuştu.
İsrail ile normalleşme
Kalın, İsrail’e iadeiziyaret yapılıp yapılmayacağı sorusuna, gündemleri çok ağır olduğu için yakın vadede bu türlü bir ziyaretin olmayacağını, İsrail’de de seçimlerin olacağını hatırlattı.
Kalın, kelamlarına şöyle devam etti:
“İsrail ile olağanlaşmayı hem ikili bağlantılarımız hem Filistin problemi hem de bölge açısından değerli görüyoruz. Daha evvel de tabir ettik, ikili ilgilerimiz bütün zahmetlere karşın, ticari ve insani boyutta yeterli bir biçimde devam etti lakin bunun kadar değerli olan bir başka mevzu da Filistin probleminde adil ve kalıcı bir tahlilin bulunabilmesi ve iki devletli tahlilin hayata geçirilebilmesi, Türkiye’nin bu sürecin içinde olması büyük değere haiz.”
“Avrupa’nın güç güvenliği Türkiye’ye bağlı”
Enerji iş birliği konusunda yalnızca İsrail-Türkiye ortasında değil, Avrupa tarafında da önemli bir isteklilik olduğunu kaydeden Kalın, “Ukrayna-Rusya savaşından sonra Avrupa tekrar bir güç kriziyle karşı karşıya. İki alternatif var. Birisi TANAP’ın güçlendirilmesi. Azerbaycan gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya gitmesi. İkinci alternatif de Doğu Akdeniz’den elde edilecek gazın İsrail, Lübnan, Mısır olur, Türkiye üzerinden Avrupa’ya gitmesi. İki durumda da Avrupa’nın güç güvenliği Türkiye’ye bağlı” diye konuştu.
Kalın, İran’da genç bir bayanın gözaltında ölmesiyle ilgili büyük ıstırap duyduğunu, toplumsal barış ve huzuru önceleyen yaklaşımın hakim olmasının temel dilekleri olduğunu lisana getirdi.
Azerbaycan-Ermenistan ortasında barış mutabakatının müzakere edildiğini belirten Kalın, şu değerlendirmede bulundu:
“Aslında biraz objektif koşullara baktığımız vakit da bundan sonrasının artık tekrar müzakereler yoluyla ilerleyeceğine dair kuvvetli bir irade var. Burada natürel temel sorun bildiğiniz üzere yani geçen sene yaşanan o 44 günlük Karabağ Savaşı’ndan sonra bir ateşkes muahedesi yapıldı lakin şimdi bir barış mutabakatı yapılmadı. Şu anda barış muahedesi müzakere ediliyor. Ermenistan ve Azerbaycan ortasında. Bu natürel çok kapsamlı bir mutabakat. Yani artık iki devletin olağanlaşmaya gidecek süreçte atacağı adımları, hudutları, hudut güvenliğini, koridoru, Azerbaycan toprakları içerisinde kalan Ermeni vatandaşların durumunu, hepsini belirleyecek çok değerli bir mutabakat. Bu mutabakatın gerçek yapılması, Kafkaslar’da barış ve istikrarın belirlenmesinde çok kritik bir rol oynayacak.”
