FAHRİYE KUTLAY ŞENYURT
MERSİN – En büyük ihraç pazarı Irak’ın ithalatı engellemesiyle güç günler geçiren kanatlı dalı problemleri Mersin’de masaya yatırdı. Akdeniz Su ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği’nin (ASHİB) uyumunda, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lideri İsmail Gülle, Ticaret ile Tarım Bakanlığı bürokratlarının iştirakiyle gerçekleştirilen ‘Kanatlı Dal Çalıştayı’nda kesim temsilcileri Acil Hareket Planı oluşturulmasını istediler. Hükümetten Irak pazarının hemen açılması için gerekli teşebbüslerde bulunulmasını talep edilirken, SGK primleri, Ziraat ve Eximbank kredilerinin ertelenmesini ve KDV’nin yüzde 1’e indirilmesi istendi.
Irak’ın Türkiye’den giden birçok esere yasak koyması nedeniyle badireler yaşanmaya başlandığını belirten ASHİB Lideri Ali Can Yamanyılmaz, en çok sorun yaşayan bölümlerin başında da yumurta kesiminin geldiğini söyledi. İç pazara yönelmelerinden ötürü fiyatların düşmesinden kaynaklı olarak üreticilerin önemli zorluklarla karşı karşıya kaldığını belirten Yamanyılmaz, üreticilerin iflasının önüne geçilmesi için şimdiden önlem alınması gerektiğine dikkat çekerek orta ve uzun vadede dalın canlanması içinde neler yapılabileceğinin de tartışılması gerektiğini söyledi.
“Tamam mı, devam mı” noktasına geldik
YUMBİR Lideri İbrahim Afyon da, Irak’ın uyguladığı ambargo nedeni ile yumurta bölümünün adeta bitkisel hayata girdiğini belirterek birçok üreticinin “tamam mı, devam mı” noktasına geldiğini söyleyerek dala ivedilikle özel dayanaklar verilmesi gerektiğini söyledi.
Sektörün problemlerini yakından takip ettiklerini ve Ticaret Bakanı ile Irak’a giderek gerekli görüşmelerde bulunduklarını belirten TİM Lideri İsmail Gülle ise teşebbüslerinin sonuç alınıncaya kadar devam edeceğinin altını çizdi. İhracatta bu sıkıntıların ne birinci ne de son olmayacağına dikkat çeken Gülle, bir yandan acil olan sıkıntılara tahlil ararken bir yandan da bölümün bir daha bu türlü problemlerle karşılaşmaması için neler yapılması gerektiği üzerinde de çalışılmasını istedi. Dünyanın her gün yeni fırsatlar sunduğuna dikkat çeken Gülle, “Bütün yumurtaları birebir sepete koymamalıyız. Farklı alanlarda ve ülkelerde neler yapabiliriz bunları da kesinlikle araştırmalıyız” diye konuştu.
“Iraklı yetkililer süreksiz uygulama diyor”
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan da, dalın meselelerinin takipçisi olduklarını belirterek bahisle ilgili geçtiğimiz ay Irak makamları ile görüşmeler yaptıklarını sıkıntıların tahlili ve kesimin geleceği için çalıştıklarını kaydetti. Eximbank’ın ihracat kayıtlı üretim için yatırım takviyeleri olduğuna dikkat çeken Pekcan, likit yumurta tesis yatırımları için dal temsilcilerinin kesinlikle Eximbank kaynaklarını kullanmak için teşebbüslerde bulunmasını istedi.
Bakan Pekcan, Iraklı yetkililerin bu yasaklamanın süreksiz bir uygulama olduğunu ısrarla belirtiğini tabir ederek kelamlarını şöyle tamamladı: “Üreticilerimiz Irak’ın taleplerini karşılamak ismine daima yatırım yaptılar. Iraklı muhataplarımıza bizim üreticilerimiz tavukları kesmeye başlar ise yarın isteseniz de sizlere yumurta satma imkânımız olmayacağını söyledim. Muhataplarımız üreticileriniz sakın hayvanlarını kesmesinler bu süreksiz bir uygulama, sorun çözülecek diyorlar. Hatırlayacağınız üzere 2017 yılı prestiji ile yapmış olduğumuz teşebbüsler sonucunda Japonya pazarını ihracata açtık. Bundan istifade edin. Çin, Güney Kore, Singapur üzere ülkelerle de görüşmelerimiz devam ediyor. Bu pazarların da açılmasına çalışıyoruz.”
Dış pazar için yapılması gerekenler
-Irak pazarı kademeli olarak açılmalı, yeni pazarlar için dayanak verilmeli
-Çalıştayda Irak pazarının kademeli olarak açılmasının sağlanmasının gerekliliği üzerinde duran dal temsilcileri hükümet nezdinde ihracat pazarları ile ilgili taleplerini şu biçimde açıkladılar;
– TL üzerinden verilen ihracat dayanakları kurdaki artışlardan ötürü manalı olmaktan çıktı. Takviyeler döviz bazında yine belirlenmeli.
– Navlun takviyesi sağlanması halinde Afrika’ya direkt ulaşabilecek bir çizgi kurulması konusunda hükümetten dayanak bekleniyor.
– Bizim en büyük pazarımız AB olmalı. AB pazarına B kümesi yumurta ihracatını yapabiliyoruz lakin A kümesi eser ihracatını yapamıyoruz. Ayrıyeten A kümesi eserlerin AB üyesi olmayan Bosna Hersek üzere ülkelere gönderimi konusunda da Yunanistan ve Bulgaristan transit geçişe dahi müsaade vermiyor. Ticaret Bakanlığı’ndan bu sorunun tahlili için takviye bekliyoruz.
– Katar, Umman üzere Arap ülkeleri ve Ortadoğu ülkelerine ihracatı artırabilmek için bu ülkelerle ticaretin önündeki pürüzlerin kaldırılması talep diyoruz.
– İhracatta Çin’e açılmalıyız. Çin dünyanın en büyük domuz eti tüketicilerinden biri. Bugünlerde domuz etinde yaşanan badirelerden ötürü tavuk etine olan talepleri çok arttı. Hemen Çin pazarının Türk ihracatçısına açılması ve gerekli takviyelerin sağlanmasını istiyoruz.
– Japonya dünyanın en büyük kanatlı kesim pazarına sahip. Lakin özel eserler istemesi nedeniyle fiyatta rekabette zorlanıyoruz. Dayanak sağlanırsa bu pazardan da önemli hisse alabiliriz”
İÇ PAZAR İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
-Üreticinin borçları en az 6 ay ertelenmeli
-Sektör temsilcileri çalıştayda ayrıyeten üretim planlamasından, KDV’nin düşürülesine, borçlarının ertelenmesinden damızlık ithalatının bir müddet olsa dahi yasaklanması ile ilgili taleplerini ise şu biçimde lisana getirdiler, “
– Kesinlikle üretim planlaması yapılmalı. Bölümde en az 20 milyon hayvan fazlası var. 80 haftalık ve üzerinde olan tavuklar bir halde kesimhanelere yönlendirilmeli.
– KDV yüzde 1 indirilmeli.
– SGK, Ziraat Bankası, Eximbank üzere kurum ve kuruluşlara olan borçlar en azında 6 aylık müddet ile ertelenmeli.
– Damızlık ithalatı yapılacak üretim planlamasına nazaran ayarlanmalı.
– Bölümün en büyük girdisi yem, TMO bu külfetli süreçte mısır konusunda üreticilere takviye vermeli.
– Gezen tavuklar ve gezen tavuk yumurtaları Biogüvenlik konusunda kesimi önemli manada tehdit ediyor. Bakanlık bu mevzuda bilgilendirici faaliyetlerde bulunmalı, bu alanı önemli halde kontrol ve denetim altına almalı. Kesimhaneler önemli biçimde denetlenmeli, kesimhanelere giden tavukların kesildiğinden emin olunmalı.”
