Son 1 yılda yaşanan fahiş kira artışlarına devlet müdahale etmiş ve kira artırımlarını yüzde 25’le sonlandırmıştı. Kiralarda yaşanan olağandışı yükselişin akabinde site aidatları da vatandaşları adeta çıldırtma noktasına getirdi.
Asgari fiyat artırımını da mazeret etmeye başlayan site idareleri 1 yılda yaklaşık yüzde 150’ye varan artırım yaptı. Bilhassa İstanbul’daki sitelerde aidatlar neredeyse 5 bin liraya dayandı.
Akşam gazetesinden Özgül Öztürk’ün haberine nazaran İstanbul Esenyurt’ta 2500 konutluk bir sitede 1+1 konutun 2022 aidatı ısınma hariç 415 lira iken temmuzda 525, ekimde 646, Ocak 2023’te de 1047 liraya yükseldi.
Bahçeşehir’deki bir sitede bulunan 3+1 büyüklüğündeki dairenin ocakta 900 TL olan aidatı temmuzda 1200 TL’ye, bu yılbaşında da 2 bin 250 TL’ye çıktı.
YÖNETİCİLERE YÜZDE 300 ZAM!
Site aidatlarının ortalama yüzde 46’sının işçi maliyetlerinden kaynaklandığını söyleyen Ali Emre Erişen, “Site çalışanının yüzde 92’si taban fiyatla çalışıyor. İşçi maaşları site aidatına en fazla yüzde 55 olarak yansıtılmalı. Pek çok sitede ısınma ve sıcak su aidata dahil bile değil. Ancak bunu mazeret ederek fahiş artırım yapan site idareleri çok. uzur hakkı da kat maliklerinin de katıldığı idare seçiminin yapıldığı genel şurada belirleniyor. Karar Defteri’nde yazan fiyatın üzerinde sayılar talep edilmemeli” sözlerini kullanıyor.
Yönetim konseyi üyelerinin birçoklarının aidat ödemediğini ve ‘Huzur Hakkı’ ismi altında bir de maaş aldığını anlatan Erişen şunları kaydetti:
“Bu devirde Huzur Hakkı’na yüzde 300’e varan oranlarda artırım yapanlar var. Site yöneticileri maalesef birçok defa bu işi bilmeyen bireylerden seçiliyor. Bunlar güvenliğin otomobilini kendine özel araç yapıyor, site çalışanlarını özel sürücüsü üzere kullanıyor. İstanbul’da 8 bin 200 daireden oluşan siteler var. Bunların aylık toplam aidatları 27 milyon TL. Bu kadar büyük bütçeleri yönetecek isimlerin de uzman olmaları gerekiyor. Bu nedenle kat maliklerinin yöneticilerini gerçek şahıslardan seçmesi gerekiyor.”
İTİRAZ EDİP DAVA AÇIN
Kiralarla yarışan aidat oranlarına rağmen vatandaşlardan “Aidatlara da artış sınırlaması getirilsin” önerisi gelirken, kesim temsilcileri bunun mümkün olmadığını belirtti.
Sosyal donatı alanları, daire sayısı ve işçi sayısına nazaran site aidat oranlarının değiştiğini tabir eden Tüm Teşebbüsçü Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Lideri Hakan Akdoğan “Aidatlara artırım gelmesi olağan. Lakin site idaresinin gelen artırımları gerçek oranda aidatlara yansıtıp yansıtmadığı denetim edilmeli. Şayet burada bir uyuşmazlık varsa, kat malikleri itiraz etmeli. Yeniden sonuç alamazlarsa dava açabilirler. Şayet haklı bulunurlarsa aidat artırımları yine belirlenir.” Kakıcı & Şimşek Hukuk Ofisi kurucularından Av. Elvan Kakıcı Şimşek de “Ev sahibi ve kiracılar site idare hesaplarındaki tüm bilgi ve dokümanları incelesin. İdare adapsız harcamalardan hem türel hem de cezai olarak sorumludur” dedi.
Araştırmalara nazaran İstanbul’da aidatların en fazla arttığı ilçeler Beşiktaş, Şişli, Sarıyer oldu. Eva Gayrimenkul Değerleme Yöneticisi Serkan Bal “Son 1 yılda yaşanan artışlarda yaklaşık 9 ilçenin artış oranı yüzde 100 üzerinde olurken tavan oran yüzde 145’e ulaştı” dedi.
SİTE AİDATI NASIL BELİRLENİR?
Aidat fiyatlarında yasal olarak rastgele bir artış hududu bulunmuyor. Binanın aidatı belirlemek için öncellikle bir işletme projesinin bulunması gerekiyor. Bu projede gayrimenkulün bir yıllık kestirimi gelir ve sarfiyat meblağları yer alıyor. Buna nazaran, her kat malikinin vermesi gereken aidat oranı belirleniyor.
Ancak vatandaşların bu meblağa itiraz etme hakkı bulunuyor. Yetkililer, bedelin ekonomik münasebetlere uygun olmadan yanlışlı belirlendiğini düşünen kat maliklerinin, Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurabileceğini tabir ediyor. Ayrıyeten site idaresine başvurarak da revize talebini dillendirebileceklerini söylüyor.
