Hem konut kredi faizlerinin yükselmesi, hem de verilen kredi ölçüsünün 300 bin TL bandında kalması, Türkiye’de konut satışlarını sert biçimde düşürürken, bölümün gözü kamunun başlatacağı kampanyaya kilitlendi.
NB İktisat’tan Leyla İlhan’ın haberine nazaran Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, hazırlanacak kampanya ilgili olarak 12 Kasım’da müteahhitlerle bir ortaya gelerek beklentilerini aldı.
Sektörden edinilen bilgilere nazaran aralık ayında çıkması beklenen kampanya kapsamında, kamu bankaları öncülüğünde, bireylere krediye ulaşma imkanı sunulacak. Alt, orta ve yüksek gelir kümesine nazaran üç farklı seçeneğin yer alacağı kampanyada, faiz oranlarının yüzde 0,69 ila 1,20 ortasında olması bekleniyor.
Kampanyanın, düşen yerli talebi yine artması, dalın yeni yılın birinci 2-3 ayını hareketli geçirmesi ve inşaat için bekleyen projelerin de başlamasını sağlayacağı tabir ediliyor.
“En yüksek faizler bile düşük kalacak”
Invest İnşaat İdare Heyeti Lideri Bahattin Uçar, bölümün toplantıda krediye erişimde yaşanan meşakkatleri lisana getirdiğini belirtti. Uçar, “Sektöre yönelik yeni pakette gelir kümelerine nazaran üç farklı faiz sistemi olacak. Faiz oranlarının 0.69’dan başlayıp, 1.20’ye kadar gelmesi bekleniyor” dedi.
BDDK’nın kısıtlamayı getirmeden 4-5 ay evvel önemli bir yerli talebi olduğunu belirten Uçar, “Yerli talebinde hesap şuydu, ‘enflasyon yüksek, krediler uygun, gelin gayrimenkul alalım’ idi. Böylelikle hem para kazandırılır, hem de barınma gereksinimi karşılanır. Lakin krediye erişim mümkün olmadığı konuştu. Uçar, kampanyanın aralık ayı ortasında deklare edilmesiyle birlikte, ocak, şubat ve martta bölüme önemli bir hareket katmasını beklediklerini söyledi.
“Arz talebi karşılayamıyor”
Türkiye’de zelzeleden ötürü yeni üretim gerektiğini, ayrıyeten nüfus artış suratından ötürü konuta talebin arttığını söyleyen Uçar, “Arz, talebi karşılayamıyor. Beşerler paraya erişemediği için konut alamıyor. Konuta erişemeyince de bir müddet kirada oturmayı tercih ediyorlar. Gerçekten kira fiyatlarının yükselmesinin bir nedeni de bu” pahalanmasını yaptı.
“Kamu kadar özel bölüm projelerini de kapsamalı” Özyurtlar Holding İdare Konseyi Lideri Tamer Özyurt da, hem orta ve üst gelirliyi mesken sahibi yapmak hem de konut dalını canlandırma için bedeli 4 milyona kadar olun konutlar için 0.69’lu bir sayı, 4 milyon ile 15 milyon ortası da 0.90’lı bir sayının konuşulduğunu söyledi. Bu adımın tıkanıp duran dalı canlandıracağını kaydeden Özyurt, “Ancak kamu bankaları burada özel dal ile Emlak Konut projelerini ayırt etmeden kredi sistemi uygulanırsa kesim canlanır. Bu sefer bu kredi işe yarayabilir. Geçen yıl çok fazla kişi faydalanamadı, ancak bu yıl faydalanabilirler. Almayı düşünen 3-4 milyonluk bir kitle var, onlar da alamayıp kirada kaldığı için kiralar bu kadar artıyor” dedi.
“Talep yok, yeni projelere başlayamıyoruz”
Ellerinde 2022 yılında ruhsatı alınmış üç proje olduğunu belirten Özyurt, “1.000 konutluk bu projelerden 180 bağımsız üniteli en küçüğüne başlıyoruz. Yani yüzde 80’lik kısım olan öbür ikisine başlayamıyoruz. Zira yerlide hiç talep yok. Bu nedenle de kesim yeni konut üretemiyor. Yalnızca yabancı tarafından bir alım devam ediyor. Lakin orada da vatandaşlık bedeli 400 bin dolara çıkınca alımlar kesildi. Bu nedenle alternatif ülkeler olan AB üyesi Yunanistan, Bulgaristan’a kaydılar. Münasebetiyle 400 bin dolardan sonra piyasa yüzde 80 daralmış vaziyette. Yüzde 20’nin durmamasının nedeni de Ruslar. Yoksa Arap yok. Cezayirli, Afganlı ve Iraklı alıyor” dedi.
Birkaç ay öncesinde piyasanın hareketli olmasında yabancıların tesirinin yüksek olduğunu söyleyen Özyurt, “Çünkü yabancı alımı yüzde 10 olsa da, piyasada kaldıraç tesiri yaparak yerlinin de konut almasını sağlıyordu. Artık yabancı daralınca, yerlideki o satış adetleri de azaldı. Bu daha âlâ fotoğraf” yorumunu yaptı.
“Bu kampanya tesirli olacak”
Kampanyanın aralık ayında başlamasını beklediklerini kaydeden Tamer Özyurt, “Bu sefer tesirli olacak. Zira beşerler enfl asyonun gelecek birkaç yıl yüzde 50’ler düzeyinde olacağını öngörüyor. Hasebiyle konut kredisinde faizler yüzde 7-10’a denk geleceğinden beşerler bunu kullanmak isteyecek. Zira bu enfl asyonda 2,5 milyonluk konut 1 yıl sonra 4 milyon olacak” açıklamasını yaptı.
“Yerlinin alımı yabancıdan daha fazla düştü”
Yerli ve yabancıya yapılan satışın düştüğünü, fakat en fazla düşüşün yerli alıcıda olduğunu aktaran Bahattin Uçar, “Yabancıda düşüş yüzde 8 ila 9 ortasında iken, yerli müşteride düşüş yüzde 40 civarında. Fakat vatandaşlık bedelinin 250 bin dolar olması da çok hakikat değil. Zira bu sayıya mesken aldığında, SGK sisteminden faydalanacak, oy kullanacak. Bu nedenle 400 bin dolara gayrimenkul alamayacak birisine de vatandaşlık verilmesin. Bugün yabancıya satıştaki düşüşün nedeni para transferinden kaynaklanıyor” dedi.
Özellikle Rus ve İranlıların Türkiye’ye para transferinden ötürü dert yaşandığını kaydeden Uçar şöyle konuştu: “Yoksa talep var lakin para girişi olmayınca satış olmuyor. Bilhassa Türkiye’nin para ödeme sisteminden (MIR) çıkmasıyla bu külfetler başladı, bu nedenle satışı yapılmış konutları iptal ettik.”
