Bankalar 24 yılın doruğundaki enflasyon ortamında “rekor kârlar” açıklasa da, birinci olarak geçen hafta iktisat idaresi ile yapılan kapalı toplantıda düzenlemelerin bilançolarında yaratacağı risklere dikkat çektiler. Bölümden kamuoyuna açık birinci isyan ise hafta başında İş Bankası’ndan geldi.
Sektörde “ısının yükselmesine” neden olan düzenlemeler ise, cari fazla vermek ve yüzde 85’i aşan enflasyonla uğraş etmek üzerine konseyi iktisat modeli kapsamında bir yılı aşkın müddettir iktisat idaresi, BDDK ve TCMB tarafından yapılıyor.
MENKUL DEĞER TUTMANIN YARATACAĞI HASARA DİKKAT ÇEKİLDİ
Döviz talebini ve kredileri kısıtlayıcı bu önlemler kapsamında bankalara verilen krediler karşılığı ve TL mevduat oranı amacına yönelik sabit kuponlu devlet tahvili tutma zaruriliği getirildi.
Ancak bankacılar, rastgele bir faiz siyaseti değişikliği durumunda, menkul değerlerin faizleri artmaya, fiyatlarının da düşmeye başlamasının, bilançoda tutulan menkul değer büyüklüğü de dikkate alındığında, dalda yaratacağı ağır hasara dikkat çektiler.
Üst seviye bir bankacı, “Uygulanan makro ihtiyati önlemler bankacılık bölümünde ısıyı o kadar yükseltti ki bankacılık sistemini yakmaya başladı. Bu siyasetlerin seçimlere kadar devam etmesini bekliyorum zira hükümetin öbür devası yok. Çünkü seçimlerden evvel 70 milyar dolarlık bir döviz talebi yaratmayı kimse istemez” dedi.
KAMU BANKALARI ‘ABARTILACAK BİR DURUM YOK’ DİYOR
İş Bankası Genel Müdürü Ortan hafta başında tahvil tutma zaruriliği ile 50 milyar TL’den fazla kaynağın krediler yerine tahvile gittiğini belirterek, “Faiz oranlarının inmesi ne açıdan size fayda? Şayet kredinin fiyatlaması ucuzlamasına karşın krediye erişim güçleşiyorsa bunun kimseye bir yararı yoktur” dedi ve uygulanan makro ihtiyati önlemlerin bir an önce kaldırılması davetinde bulundu.
Kamu bankalarına yakın kaynaklar ise bankaların farklı görüşte olabileceklerini belirterek Aran’ın tenkitlerine yönelik “bu kadar abartılacak bir durumun olmadığını” tabir ediyor.
Bir kaynak, “Nereden baktığınıza bağlı. Bu bir enflasyonla gayret programı… İhracata, yatırıma yönelik kredi kullandırımında bir külfet yok. Lakin piyasada çok fazla kredi talebi var; “herkes hesabıma para geçsin ben istediğim üzere kullanayım” diyor” dedi ve ekledi: “Biraz bu değişime ayak uydurmak vakit alacak. Her yeni düzenlemede bir alışma periyodu, uyarlanma periyodu olur. Rahat olmak lazım.”
‘GELECEK YILDAN İTİBAREN BÖLÜM RİSKLERE AÇIK’
Ocak-Eylül periyodunda net kârları enflasyona endeksli tahvil getirilerinin de takviyesi ile yüzde 400’ün üzerinde artarak 286 milyar liraya çıkan bankacılık bölümünde, gelecek yıldan itibaren ise regülasyonların doğuracağı hasarın kendini göstermesi bekleniyor.
Üst seviye bir bankacı, gelecek yıldan itibaren bankaların hasar almaya başlayabileceğini belirterek, “Bankalar kredi vermek ister. Krediyi erişimi tüm bu tedbirlerle kısarsan cost of risk (maliyet riski) yaratma ihtimali var. Gelecek yıldan itibaren kesim risklere açık, vade uyumsuzluklarının arttığı bir periyoda girecek. Bu bankaların operasyonel maliyetlerinde azalmaya gideceği bir sürece işaret eder” diye konuştu.
Bankacılık dalında kamu bankalarının kredi pazarındaki hakimeyeti yıllar içinde artarken, toplam kredileri içinde kamunun hissesi 28 Ekim haftası prestijiyle yüzde 46,3’e ulaştı. Yabancı bankaların hissesi yaklaşık yüzde 25, yerli özel bankaların hissesi ise yüzde 29 düzeyine geriledi.
‘SEKTÖRÜN MUKADDERATINI KAMUNUN YAZGISINA BAĞLADILAR’
Bir öteki bankacılık kaynağı da, bankacılık kesiminin kamu riski ile çok iç içe gittiğine dikkat çekerek, “Yapılan düzenlemelerle bankacılık kesiminin bahtını kamunun bahtına bağladılar. Bu bir bilanço riski yaratıyor. Özel bankalar bunu engellemek için krediyi daha da küçültüp o yarışa girmemeyi tercih ettiler. O yüzden özel bankalar küçülebilir ve bu küçülmenin de gerçek iktisada önemli yansıması olacak; OPEX yapılarına, şube ağlarına tesiri olacak” diye konuştu.
Yabancı bankaların da muhakkak bir mühlet Türkiye operasyonlarını büyütmeyebileceğini kaydeden tıpkı kaynak, o süreçte de durum değerlendirmesi yapmalarının mümkün olduğunu tabir etti.
‘BANKALAR ZİYAN ETMEYE İTİLDİ’
Bankacılar ayrıyeten gelecek devirlerde beklenen küçülme ve kârsızlık sorununun Türk bankacılık dalında milletlerarası bankalarla alakaları de etkileyebileceğini belirterek, bunun sendikasyonlara ve açılacak akreditif hesaplara kadar yansıyabileceğini belirtiyor.
Bankaların ziyan etmeye itildiğini belirten ekonomist Arda Tunca da düzenlemelerle bankaların yaklaşık yüzde 20-22 oranında mevduat topladığını, yüzde 17,07 ile kredi verdiğini ve kabaca yüzde 10 oranında tahvil almaya zorlandığını belirterek, “Sistemik riskin bir tarafı bankaların finansal sıhhati ile ilgili. Öteki telaş de, piyasadaki berbatlaşan nakit akışı şartlarıyla ilgili” diye konuştu.
