Otomobil fiyatlarındaki ‘fahiş fiyat’ uygulaması online ilan sitelerinde çeşitli usullerle devam ediyor. Araba almak isteyenlerin sıkça ziyaret ettiği bilinen bir sitede çok sayıda ‘1001 kilometreli’ ikinci el araba ilanı bulunuyor. Lakin bu ilanlarda yer alan ikinci el arabaların neredeyse hepsi aslında sıfır araç.
ArtıGerçek’ten Osman Çaklı’nın haberine nazaran ilandaki açıklamalara bakıldığında, arabaların garajlarda ya da otoparklarda koruma edildiğine dair bilgiler yer alıyor. İlanlarda yer alan arabalar için istenen parayla, bayi liste fiyatları ortasında hayli fark var.
Otomobil firmalarının internet sitelerindeki sıfır araç liste fiyatıyla, ‘ikinci el’ araç fiyatları ortasında 200-300 bin lirayı bulan fark var. Yani, ikinci el diye satılan araçlar için, sıfır araçlardan daha fazla para talep ediliyor.
SIRA BEKLEMEK İSTEMEYENLER FARKI GÖZE ALIYOR
Peki bu durumun nedeni ne? Global çip sorunu ve pandemi periyodundan bu yana tedarik zincirlerinde yaşanan meseleler nedeniyle, sıfır araç almak istediğinizde isminiz listeye yazılıyor ve aylarca sıra bekliyorsunuz. İşte bu noktada, sıfır araçları stoklayanlar, bunları ikinci el üzere daha değerliye satıyor. Aylarca sıra beklemek istemeyeler de bu arabaların alıcısı oluyor. Çok sayıda galerinin de, şahsi satıcı üzere bu prosedüre başvurduğu belirtiliyor.
İkinci el ilan sitelerindeki sıfır arabaların hepsinin 1001 kilometre ilanıyla yer almasının nedeni ise sistemin bin kilometrelik ilanlara müsaade vermemesi. Önleyici önlem olarak devreye alınan uygulamayı bir kilometre ekleyerek aşan satıcılarla, alıcı üzere yaptığımız görüşmelerde, muahede sağlanması durumunda noter süreçlerinde sorun çıkmayacağı söylendi.
Örneğin, bir Hyundai İ20 ilanında aracın 1001 kilometre olduğu söz edilirken, jelatinlerinin sökülmediği notu düşülüyor. Bu aracı Hyundai’den satın almak isterseniz ödemeniz gereken fiyat 802 bin TL civarında. Fakat tıpkı otomobil ikinci el ilan sitesinde 1 milyon 89 bin TL’den satışa konulmuş. Öteki bir örnek ise Fiat marka Egea için de geçerli. 1.4 motor hacmine sahip araba 1001 kilometre ilanıyla yer aldığı sitede 564 bin TL’den satışa sunuluyor. Ancak, aracın gerçek fiyatı 444 bin 900 TL kadar.
Alıcı üzere aradığımız satıcı, araba al-satı yapıyor. Ortadaki fiyat farkını sorduğumuzda aldığımız cevap şöyle oluyor: “Araba 300 kadar kilometre yaptı. Ben de bu aracı birkaç ay evvel aldım. Arz sorunu olduğu için bayiler de ufak tefek süreçleri yaparak aracın üzerine 20-30 bin TL fark koyuyor. Aslında bunu kabul etmezseniz arabayı satmıyorlar. Biz de yetkili bayiden ek fiyatlı satın almıştık. Kâr hissemizi koyduğumuzda bu fiyatlara geliyor. Araştırıyorsanız piyasanın bu türlü olduğunu bilirsiniz.”
‘ARABAMIZ 24 KİLOMETREDE’
2023 çıkışlı Renault Clio marka araç resmi internet sitesinde 376 bin 900 TL’den başlayan fiyatlarla satılıyor. Lakin bayiden aracı almak istediğinizde aylarca beklemek zorundasınız. Tıpkı marka arabaya ikinci el ilan sitesinde 512 bin 500 TL isteniyor.
Ancak fiyat farkı özelliğe nazaran 595 bin TL’ye kadar çıkabiliyor. Yeniden jelatinleri dahi sökülmemiş ve “bayiden alındığı üzere kapalı garajda muhafıza edilmektedir” notuyla ilanda yer alan otomobilin satıcısıyla yaptığımız görüşmede şu karşılığı aldık:
“Arabamız 24 kilometrede. Otomobil bayiden çıktı direkt buraya geldi. En az 1001 kilometre yazabildiğimiz için bu türlü yaptık. Siz de görüyorsunuz piyasada otomobil yok. Biz de yükseğe aldık. Makul bir şey söylerseniz anlaşabiliriz.”
‘6 AY REHİN KOYUYORUZ 6 AYDAN SONRA YAPACAK BİR ŞEY YOK’
Sorularımız yanıtlayan Mercedes’in yetkili bayisi ise yasal olmayan biçimde piyasayı yükselttikleri için galericilere araba vermediklerini söyledi. Önlem olarak sattıkları arabalara 6 ay boyunca rehin koyduklarını anlatan yetkili, 6 aydan sonra yapacak bir şey olmadığını söz etti. Mart ayına kadar araba olmayacağını belirten yetkili, piyasa dinamiklerinin durumu bildiğini bu nedenle de piyasayı yükselttiğini anlattı. Kimi yetkili bayilerin liste fiyatı üzerine çeşitli donanımları ekleyerek çıktığını anlatan bayi temsilcisi, sorunun bilhassa İstanbul’da daha yaygın olduğunu söyledi.
Öte yandan Rekabet Kurumu’nun online pazara yönelik soruşturması ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ÖTV matrahında yaptığı düzenleme, araba fiyatlarının düşmesinde önleyici önlem olmadı. Sıfır arabadaki arz sorunu, tüketiciyi ikinci ele yönlendiriyor. İkinci elde artan talep, fiyatların da üst tırmanmasına neden oluyor.
Yeni binek araba ve hafif ticari araç üreticisi ve dağıtıcısı teşebbüslerin, ÖTV indirimi sonrasında birlikte hareket ederek fiyat artışına gittikleri ve mal arzını kısıtladıkları gerekçesiyle Rekabet Kurumu Türkiye’de önde gelen 12 markaya yönelik başlattığı incelemede, idari para cezası uygulanmasına yer olmadığına karar vermişti.
