Rusya işgali ve farklı gruplaşmalar… Rusya’nın Ukrayna’yı işgali dünyadaki ekonomik ve siyasal gruplaşmalar üzerinden yeni bir de-globalizasyon çağrısı yapmakta. Ülkelerin sivil savunma, siber güvenlik, küresel dominasyon gibi unsurları göz önünde bulundurduğu bir ortamda iki kutuplu dünyanın 1990’ların başında Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonraki globalizasyon trendini çatırdattığını söylemek mümkün olsa da, çatırdamalar için bundan birkaç sene öncesine gitmek gerekiyor.
De-globalizasyonun referansları, küresel ticaret… Trump’ın seçim kampanyasını, vaatlerini, icraatlarını hatırlayalım. ABD’yi küresel ticaret birliklerinin içinden çekmek ve çok uluslu anlaşmaları revize ettirmek, yurtdışındaki üretimi ülke içine yönlendirmek istemek ve Amerikan mallarının küresel mal ticareti içindeki ağırlığını yeniden artırmaktır. Yerel üretim ve yerel istihdam görünüşte ülke çıkarları için olsa da, dünyada o dönemde artan göçmen kaynaklı sıkıntıları da eklediğimiz zaman ulusal, sosyal, ekonomik açıdan çok boyutlu bir içe dönme stratejisini kapsıyordu. Ekonomik entegrasyona darbe indirme potansiyeli olan bu eğilim, ticaret savaşları ve Covid ile de yeni boyutlar kazandı.
Güvenlik, yaptırımlar etkisi, ekonomik savaş… Son halka Rusya işgalinin ardından uygulanan yaptırımlar ve global ekonomik düzenden soyutlama çabalarıdır. Batılı ülkelere ve onların desteklediği tampon bölge devletlerine göre Rusya bir güvenlik tehdidi. Bu tehdidin elemine olması ve siyasi anlamda geri çekilmesi için de ekonomik çökertme stratejisi şarttır. Finans sisteminin dışına çıkarılan Rus varlıkları, Rus mallarının ithalatının yapılmasının yasaklanması, Rusya’nın enerji ve doğal kaynaklar piyasasından silinmesi için ambargoların uygulanması bu ekonomik cezalandırma yöntemlerinin ana hatlarını oluşturuyor. Dünyadaki tedarik ağlarının bu kadar işlemez olduğu bir ortamda, bu yaptırımların birçok ekonomi ve küresel ticaret hacmi için küçülme etkisi yaratması tehlikesinden bahsetmek gerekir.
Sonuç? Trump dönemiyle birlikte trend olan küreselleşmeden uzaklaşma, dünyadaki liberalleşme eğilimlerinin yeniden güç tercihleriyle ön plana çıktığı, pandeminin patladığı ve küresel ticaretin zarar gördüğü bir dönemde küreselleşmeye dönüş aşamasındaydı. Ancak ekonomik bütünleşme geri dönülemez bir noktadadır ve her ülke dünya düzenine ayak uydurmak ve uzmanlaşma sağlamak için üretilen teknolojileri kullanmak zorundadır. Dünyadaki arz sıkıntısı ve yüksek nakliye maliyetleri, ticaret engellerinin hafifletilmesini gerekli kılıyor. Bu nedenle, 2000’li yıllardaki gümrük engelleri, 2020’lerde “kazan-kazan” stratejisi için indirilecektir. Daralan ticaret hacminde “sıfır toplamlı oyun”a girmemek için ikili çıkarlar göz önünde bulundurulmalıdır.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı
