İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB), 30’u aşkın ülkeden 250’den fazla iş beşerinin iştirakiyle Bursa’da ‘Doğal Taş Alım Heyeti Organizasyonu’ düzenledi. 23 Kasım’da başlayan 26 Kasım’a kadar devam edecek Tüyap Bursa Memleketler arası Fuar ve Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen tertiple dalın ihracatının artmasının ve yeni pazarlara ulaşılmasının amaçlandığını söz eden Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Maden Kesim Heyeti Lideri ve İMİB İdare Şurası Lideri Rüstem Çetinkaya, İMİB İdare Şurası Lider Yardımcısı Eyüp Batal ve İMİB İdare Şurası Üyesi Metin Çekiç ile birlikte madencilik dalı ve madenciliğin geleceği hakkında değerlendirmeler yaptı.
İHRACATTA RESESYON ETKİSİ
Türkiye’nin doğal taş ihracatının 2022’nin birinci 9 ayında süratli bir yükseliş yaşadığını tabir eden Rüstem Çetinkaya, “Doğal taş dalı işlenmiş ve blok olarak ikiye ayrılıyor. İşlenmiş eserlerde 9 ayda süratli ilerlerdik. 10 ve 11’inci aylarda ise işlenmiş eser ihracatında bir yavaşlama yaşandı. Bu yavaşlamanın en büyük nedenleri ortasında ABD vardı. Zira ABD’de resesyonun tesiri net olarak görülmeye başladı. İşlenmiş tarafta Avrupa’da da resesyon tesirlerini görüyoruz. Blok tarafında ise Çin’de devam eden pandemi tedbirlerinin tesirleri hala görülüyor. Blok ihracatında Çin, Türkiye’nin en büyük alıcısıydı. Lakin ülkedeki pandemi kısıtlamaları nedeniyle ticaret aksadı. İhracatımızda Çin’i tam manasıyla sübvanse edecek bir pazar yok. Buna karşın düzenlediğimiz alım heyeti tertipleriyle ihracatımızı toparlamaya, artırmaya çalışıyoruz. Bursa’da düzenlediğimiz alım heyeti organizasyonumuza da Hindistan, Mısır, Vietnam, İtalya, Yunanistan, İspanya, Lübnan, Cezayir ve Fas üzere ülkelerden alıcılar geldi. Şu anda en büyük potansiyel Hindistan’da. Ülke inşaat yatırımları yapıyor. Tabi bir Çin kadar potansiyelleri olduğunu söylemek güç. Lakin Çin’den ötürü oluşan açığın kapanmasında büyük yararları olacaktır. Mısır da Türkiye için potansiyeli olan bir ülke. Buradaki ödeme sorunları aşılırsa Mısır’a doğal taş satabiliriz.” diye konuştu. Yaşanan gelişmeler nedeniyle yıl sonu için belirlenen 7,5 milyar dolarlık ihracat maksadını revize etmek zorunda kaldıklarını belirten Çetinkaya, “Yıl sonu ihracat beklentimiz 6,6-6,8 milyar dolar civarında.” dedi.
‘VAR OLAN KAYNAKLARIMIZI ÜRETİME KAZANDIRMALIYIZ’
Madenlere gelecek yıllarda çok daha fazla gereksinim duyulacağına vurgu yapan Rüstem Çetinkaya, “Koronavirüs devrinde net bir formda gördük. Paranız olsa da esere, hammaddeye ulaşamıyorsunuz. Hammadde için en kıymetli kaynak da madenler ve madene duyulan muhtaçlık da her geçen gün artıyor. Örneğin dizel bir arabaya nazaran elektrikli arabalarda 6 kat daha fazla maden kullanılıyor. Yapılan bir araştırmaya nazaran 2040 yılına gelindiğinde birtakım madenlere bugünden 15-16 kat daha fazla gereksinim duyulacak. Gelecek için bakır, lityum, kobalt, nikel, alüminyum, grafit, silisyum üzere birçok mineral kritik olacak. Türkiye olarak da buna nazaran hareket etmemiz gerekiyor. Kobaltı ele aldığımızda dünyadaki en büyük kobalt kaynakları Kongo’da bulunuyor. Fakat kobaltın işlemesi Çin’de yapılıyor. Şayet hammadde konusunda bir kriz olursa ortada kalırız. Bu yüzden var olan kaynaklarımızı üretime kazandırmalıyız.” sözlerini kullandı.
MADENCİLİĞİN TEMASI TÜRKİYE’DİR
Madenciliğin ülkenin hammadde bağımsızlığını yakalamasında çok değerli olduğunu lisana getiren Rüstem Çetinkaya, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Madeni biz tarımdan başka düşünmüyoruz. Hatta tarımı birinci sıraya alıyoruz. Tarım kesimi ile birlikte hareket etmek istiyoruz. Geçtiğimiz aylarda bu fikirlerle Madenciliğin Teması Türkiye’dir başlığıyla TEMA’ya davet yaptık. ‘Madencilik hakkındaki tasaları bir masa etrafında toplanarak konuşalım’ dedik. Maden bölümünde yaşananları basına, sivil toplum kuruluşlarına, çevreci kuruluşlara göstermek, bir arada hareket etmek istiyoruz. Lakin TEMA davetimize olumlu ya da olumsuz bir yanıt vermedi. Tarımı önceleyen, tarımı sahiplenen bir siyaset ile hareket ediyoruz. Zeytinle, üzümle karşı karşıya gelmeden onlarla bir ortada olmak istiyoruz. Kimi madenlerde yaşanan problemlerden ötürü tüm bölümün zan altında kalmasını istemiyoruz. İşini düzgün yapanlarla, başkalarının ayrılmasını istiyoruz.”
İMARA AÇILAN ZEYTİN ALANLARI GERİ DÖNMÜYOR
Maden ya da madenciliğin bir üst başlık olduğunu, burada olayların konuşulması gerektiğine dikkat çeken Eyüp Batal da, “Genç bir madencilik var Türkiye’de. Her şey kusursuz mi? Değil. Lakin bütünleyerek konuşulmasını istemiyoruz. İşini hakikat yapanları ayırmamız gerekiyor. Somut olayı tartışmak yerine bir sorun yaşandığında bütün maden dalı suçlanıyor. Bu fikir ortaya çıkınca da hatalı olan bireye alan yaratılıyor. Biz buna karşıyız.” dedi. Madencilik yapılan yerde zeytin yahut üzüm üretiminin yapılabileceğini ya da madencilik süreçleri bittiğinde kelam konusu alanın rehabilite edilerek tekrar tabiata kazandırılabileceğini tabir eden Batal, “Ancak imara açılan zeytinlik alanlarda bir daha zeytincilik yapamazsınız. Bu yüzden bir iş yapılırken uygun araştırılması gerekiyor. Toprağın altındakiler mi daha fazla kurumsal fayda içeriyor. Bu tam manasıyla araştırılmalı. Avrupa bu mantıkla bakıyor olaya.” tabirlerini kullandı.
Türkiye’de ihracatla ithalat ortasındaki farkın giderek arttığına dikkat çeken Metin Çekiç de, şunları söyledi: “Bu farkın en büyük kaynaklarından birini güç kalemi oluşturuyor. Güç için ülkemizin yaptığı harcama her geçen gün artıyor. Türkiye bir petrol ve doğalgaz ülkesi değil lakin ülkemiz çok önemli madenlere sahip. Maden ihracatını artırarak ithalat ve ihracat ortasındaki farkın azalmasını sağlayabiliriz. Bu noktada da madencilik üzerindeki olumsuz algı devreye giriyor. Bu çerçevede yanlışsız madencilikle yanlış madenciliğin ayrılması gerekiyor. Şayet bunu sağlayabilirsek ülkemiz için daha faydalı çalışmalara imza atabiliriz.”
