Trabzon Bâb-ı Âlisinde birçok insan yazıp çiziyor, hizmet veriyor, birçok insan medya kurum VE kuruluş sahibi. Fakat sorunlarını gündem yapmak veya sorunları çözmek olayı yok, . Hatasını kabul eden de pek az… Böyle matbuat ve neşriyat ilerleme ve kalkınması olur mu? Bu nedenle bu kitapta ben şahit olduklarıma yer vererek ileride bu sorun ve hataların yok olmasını istedim. Bu sorunları ve hatalarını maddeler halinde belirlemek daha uygundur.
Şöyle ki:
Medyadaki En birinci sorun, kültürde dahi sen-ben davası yapılıyor. medya paylaşılamıyor. Basına birlikte sahip çıkılmıyor. Köylerdeki arazi davaları misali bir sürtüşme var, Önce bu halledilmelidir. Örnekleri çok. Neden ve niçinleri arazi sürtüşmelerindeki gibi belli, Bu ego yapıcı hale getirilmelidir ki sonuçlar yıkıcı olmasın.
Osmanlıca bilenler yok denecek kadar azaldı. Halbuki tarihte 2. İstanbul sayılan Trabzonun en önemli belgeleri Osmanlıcadır. Bu işin erbâb-ı en son rahmetli Şevket Çulha beydi. Onunla senelerce Osmanlıca belgeleri karıştırdık. Böylelerinin azalması, yenilerinin yetişmemesi, Trabzon vilayet kayıtlarındaki resmi bilgilerden bile habersiz kalınmasına sebep oluyor. Trabzon hakkında yazılanlar ilmi belgelere dayanılan görüşler değil, şahsi görüşler oluyor. Çoğu kez dedikodular gazetecilik olayı gibi aktarılıyor. Hâlbuki eski Trabzon’un madenleri ve sanayisi, Tiaret ve iş hayatının Osmanlıca belgeleri gönümüze aktarılmayı bekliyor. Bilgiçlik ve ukalâlık taslamak yerine bu resmi bilgiler halka ulaştırılsa, Trabzon daha çabuk kalkınacaktır. Yeni, çağdaş ve ileri hamlelere sebep olacaktır.
Trabzon medyasında araştırıma yok. Sadece arkeolojik olarak değil, sosyal araştırma bile yok. Belki bazen sadece taklit yapılır ama araştırma yoktur. Meselâ:
a) Trabzon’da ve Karadeniz’de neden cinsel küfürler vardır?
b) Neden sinör (sınır, hudut, arazi) davası vardır? Bugüne kadar hiç araştırılmamıştır. Hâlbuki, Osmanlıca belgelerde, meselâ: Trabzon vilâyet sâlnâmelerinde Nataşa ve Frengi sorunu bile anlatılmıştır. Bu belgeler 22 cilttir. 13. Cilde kadar tercüme edilmiştir. Okuyan yok.
Karadenizli kadınlar kocalarını neden Nataşalara kaptırıyorlar? Veya Karadenizli erkekler neden nataşalara trilyonlar kaptırıyorlar? Kim bilimsel olarak araştırdı?
Bâb-ı Âli de sadece olanlar yazılıp çiziliyor. Sorun çözülmüyor, Halbuki; Karadenizli kadınlar çocuklarım kocalarından daha çok severler. Çelişki burada. Karadeniz erkekler ise eşlerini çocukların dan bile çok severler. Eş düşkünlüğü Karadenizli erkekleri kendilerine ilgi gösterenlere yöneltir. Aynca, Trabzon vilâyet sâlnâmelerinde ki bilgilere göre; Trabzon’daki “kesret-i tenâsür” yani Cinsej sevgi ve birleşme çokluğu çocuk fazlalığına ve de nüfus kalabalığına sebep olur.
Karadeniz kadını erkeğinden çok eğitilirse bu sorun halledilir. Karadeniz’de bir kız çocuğunun eğitilmesinin ve okutulmasının Karadeniz erkeğininkine bedel olduğu Trabzonlu din adamları tarafından Cuma vaazlatında içinde söylenmiştir.
