Sönmez, “Bizim doğalgazımız, petrolümüz yok. Bizim tek bir değerimiz var. 85 milyon insanımız. Bu insanların umutla, uğraşla çalışacakları şartları yaratmak, gençlerimizi aksine beyin göçüne ikna etmeliyiz” dedi.
Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) İdare Şurası Lideri Süleyman Sönmez, Avrupa’daki resesyon ve iç pazardaki sakinlikten telaş eden her 3 iş insanından 2’sinin emekçi çıkarmayı düşündüğünü söyledi. Sönmez, “Altını çizerek söylemek istiyorum. Bizim doğalgazımız yok. Petrolümüz yok. Bizim tek bir değerimiz var. 85 milyon insanımız. Bu insanların umutla, çabayla, dilek ile çalışacakları şartları yaratmak gençlerimizi bilakis beyin göçüne ikna etmek zorundayız. Bunun için ekonomik refahı ve demokratik şartlarda çalışma ortamını sağlamak zorundayız. Unutmayalım, söz hürriyeti, inovasyon kültürünün inşası için vazgeçilmez. Tek hayat biçimine, tek fikre, tek modele dayalı bir toplumsal anlayış üzerinden memleketimizin geleceğini inşa edemeyiz” dedi.
“Cumhuriyetimizin İkinci Yüzyılına Hakikat: Hayalimizdeki Türkiye” temasıyla düzenlenen “24. Teşebbüs ve İş Dünyası Zirvesi”nde konuşan Süleyman Sönmez, 2022 yılının muhasebesini yapmak ve gelecek yıla dair öngörülerini paylaşmak için dorukta bir ortaya geldiklerini söyledi. Sönmez’in “Hayalimizdeki Türkiye’nin fotoğrafını birlikte yapacağız” kelamlarıyla başladığı konuşmasında şunları söyledi:
Bugün global iktisat beklenenden daha keskin ve tabana yayılmış bir yavaşlama yaşıyor. Enflasyon birkaç 10 yılda görülenden daha yüksek. Kalıcılaşan yoksulluk, sıkılaşan mali şartlar, Rusya, Ukrayna Savaşı ve salgının devam eden tesirleri genel ekonomik görünüm üzerinde ağır bir baskı oluşturuyor. İnsani krizler, göç, iklim krizi üzere gerçekler kasvetli havayı daha da ağırlaştırıyor. Belirsizlik büyüyor. Ülkemiz bu belirsizlik ortamında bir yandan yapısal meseleleriyle yüzleşirken bir yandan enflasyon, faiz, kurs sarmalı içerisinde cari açıktan, bütçe açığına çok bilinmeyeni bir denklemi çözmeye çalışıyor.
İş dünyasının yüzde 80’i enflasyonu öncelikli sorun olarak görürken, yüzde 90’ı finansmana erişimde sorun yaşadığını, yüzde 77 kadarı da karar verici ve düzenleyici kurumlar tarafından açıklanan regülasyonları baş karışıklığı yarattığını tabir ediyor. Girdi maliyetleri bilhassa de bildiğiniz üzere güç maliyetleri durmadan artıyor. Avrupa’daki resesyon ve iç pazardaki sakinlikten kaygı eden her 3 iş insanından 2’si personel çıkartmayı düşünüyor.
Fakat tam da bu noktada çok dikkat alımlı bir tabloyu sizlerle paylaşmak istiyorum. Son 6 ayda 30’a yakın kentte düzenlenen tüm aktiflik ve çalıştaylara katıldım. İş insanlarının her şeye karşın üretme sevdasına ve risk alma potansiyeline birebir şahit oldum. Bu umut veren yaklaşım ayrıyeten ülkemizin kalkınma seyahatinin Anadolu’dan geçtiğini de bizlere bir kere daha hatırlatıyor. Sevgili dostlar bugün tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de bütün büyük firmaların, birçok teşebbüsün, yeniliğin ve patentin gerisinde kısıtlı imkanlarla fakat büyük vizyonla kurulan KOBİ’lerimiz var. Ülkemiz büyürken, toplumsal refahı da ve istihdam bekleyen değil istihdam yaratan kuşaklar oluşturmak için KOBİ’lerimizin üretme ve kıymet yaratma uğraşını desteklememiz, girişimciliği teşvik etmemiz ve onların yoluna rehber olmamız gerekiyor.
Değerli dostlarımız, dijitalleşme bugün şirketler ve ülke ekonomileri için hayatta kalma sorunudur. COVID sürecinde ve sonrası devirde dijitalleşmeye ayak uyduramayan şirketlerin rekabet bahtının olmadığını daima birlikte gördük. Ülkemizde dijital dönüşümü KOBİ’lerin hayatının bir modülü haline getirmek, inovatif bakış açısını, dijital strateji geliştirme kabiliyetini ve nitelikli insan kaynağını yetiştirmek, oluşturmak zorundayız.
Veri analitiği, yapay zeka, objelerin interneti, robotik üzere teknolojilerin iş süreçlerinin bütününde kullanılmasıyla katma kıymet artışında büyük bir sıçrama yaşandığını görebiliyoruz. Dijitalleşmede gidecek çok çok yolumuz var.
Bir başka gündemimiz ise iklim değişikliği. Bugün nasıl ki krizleri aşabilmek için toplumsal ekonomik ve siyasal uzlaşma yolları arıyorsak tıpkı formda dünyamızın karşı karşıya olduğu iklim krizini aşabilmek için de yerküreyle, havayla, suyla, toprakla yeni bir bağ biçimi oluşturmak zorundayız. Yeşil ekonomik dönüşüm içinden geçtiğimiz güç periyotta iktisat sıçramayı sağlayacak yeni bir kaldıraç olabilir. Sayısız fırsat alanı yaratabilir. Tasarruf, güç verimliliği, eko-inovatif üretim, ihracat ve yeni pazar avantajları sayesinde dış dış ticaret açığının azalmasına, turizm dalının sağladığı kadar katkı sağlayabiliriz. Üstelik Türkiye olarak bu alanda atılım yapmaya son derece yatkınız.
Araştırmalar, Türkiye’nin yeşil rekabet gücü bağlamında 195 ülke ortasında 6’ncı sırada olduğunu gösteriyor. Gelin bu fırsatı ıskalamayalım. Bugünün küçük yararlarına kapılıp gelecekten vazgeçmeyelim.
İnsan, etraf odaklı, yeşil ve dijital bir geleceğin inşası için gereken bilgi, maharet ve aktifliğe erişebilmemizin ön şartı lakin ve lakin yeni ve kapsamlı bir eğitim reformudur. Altını çizerek söylemek istiyorum. Bizim doğal gazımız yok. Petrolümüz yok. Bizim tek bir değerimiz var, 85 milyon insanımız. Bu insanların umutla, çabayla, dilek ile çalışacakları şartları yaratmak, gençlerimizi aksine beyin göçüne ikna etmek zorundayız. Bunun için, ekonomik refahı, demokratik şartlarda düşünüp üretecekleri bir ortamı yaratmamız gerekiyor. Unutmayalım, söz hürriyeti inovasyon kültürünün inşası için vazgeçilmez. Tek hayat usulüne, tek fikre, tek modele dayalı bir toplumsal anlayış üzerinden memleketimizin geleceğini inşa edemeyiz. Çeşitliliği ve çoğulculuğu muhafazalı farklılıklar ortasında yeni irtibat yolları açmalıyız.
Belirtmem gerekir ki bu da sivil toplumu güçlendirmekle mümkündür. Bu doğrultuda eğitimden bayana, girişimcilikten gençliğe, cinsiyet ve fırsat eşitliğinden kurumsal yurttaşlığa uzanan çerçevede toplumsal dönüşümü gerçekleştirmeliyiz. Hukukun üstünlüğü unsurunu, gerçek manada tüm kurumlarımızla hayatın her alanında yaşatabilmeli, kurumlarımızın şeffaflığını, hesap verebilirliğini ve bağımsızlığını tesis etmeliyiz. Cumhuriyetin ikinci yüzyılına giderken, tüm dünya için büyük ehemmiyet arz eden bu değişim periyodunda TÜRKONFED olarak kamuyu, özel dalı, üniversiteleri, siyaset ve sivil toplumun tüm paydaşlarını uzlaşma yerinde bir ortada çalışmaya davet ediyoruz. Gelin, orta gelir, orta demokrasi ve orta eğitim tuzaklarından kurtularak hayalimizdeki Türkiye’yi daima birlikte yaratalım, daima birlikte ulaşalım.
Bolluğun, rahmetin fışkırdığı, çalışkan ve eğitimli insan gücünün sıfırdan devasa işletmeler ortaya çıkardığı bu coğrafyada neden bahta razı olalım. İnanıyorum ki içinden geçtiğimiz teknolojik sıçrama periyodunun sunduğu fırsatları kıymetlendirerek, yıllardır lisana getirdiğimiz katma pahalı üretim ve yüksek katma pahalı ihracat eşiğini aşabiliriz. Yüksek teknoloji kullanımı sayesinde KOBİ’lerimizin ve ülkemizin verimliliğini arttırabiliriz. Karadeniz’de bugüne dek daima petrol aradı. Burası neden bir rüzgar güç üssü olmasın? Biz bunların hepsini başarabiliriz. Bu yılı yüzde 5 ve üzerinde Büyüme sayısıyla kapatacak olsak da 2023 ve sonrasında da sürdürülebilir büyüme için bu oranı kalıcı hale getirmemiz çok kıymetli.
Enflasyon kur ve faiz iktisatta dikkatle takip edilmesi gereken alanların başında geliyor. Bununla birlikte enflasyon fiyat sarmalına da girmiş görünüyoruz. Taban fiyat konusunun bireylerin onurlu hayat hakkı bağlamında ele alınması gerektiğini düşünüyoruz. Çalışanlarımızın enflasyona ezdirilmemesini her platformda lisana getirdik. Lakin enflasyon sıkıntısını çözmeden yapılacak minimum fiyat artırımı çalışanların refah ve alım gücünü arttırmayacaktır. Bununla birlikte TÜRKONFED olarak bölgesel taban fiyat uygulamasını son derece kıymetli görüyoruz.
Kamuoyunun gündemindeki bir öbür başlık EYT’yle ilgili. EYT bir hak ve bu hak sonuna kadar savunulmalı. Bu hususta hükümet, personel ve patron tıpkı masada oturmalı, ortak tahlil üretmeli demiştik. Bu adımın atıldığını görmek bizi çok mutlu ediyor. Kıdem tazminatı konusunda da Kredi Garanti Fonu’nu devreye sokarak bir finansman yaratması kelam konusu. Bunlar iç dünyamız açısından olumlu gelişmeler.
Diğer yandan üretim ve ihracat kaybı yaşamamak nitelikli insan değerimizi korumak ve kayıt dışı istihdamın önüne geçmek için gereken düzenlemelerin de eş vakitli olarak hayata geçirilmesini önemsiyoruz. Gençler ve bayanlar tahlilin bir kesimi olmalı. Mademki 1,5 milyon şahsa EYT imkanı tanınacak, o halde gençlerin ve bayanların istihdam imkanlarını arttıracak kapsamlı teşvikleri süratle devreye almalıyız.
Önümüzde bir de seçim gündemi var. Seçim iktisadıyla gelişmemiz, para siyaseti uygulamalarının kısa vadede siyasi ve politik avantajları olabilir. Lakin orta ve uzun vadede ekonomik ve toplumsal hayatta dezavantaj yaratacağını düşünüyorum. Daha dikkatli olmamız gereken bir periyoda giriyoruz. İktisat bilimi çerçevesinde adım atmanın ehemmiyetini bir defa daha vurgulamak isterim.
Pandemi ve sonrasında gelen krizler mevcut sorularımızı daha da görünür kıldı. Ekonomiler üzere biz insanları da kırılganlaştırdı. Artık anlık düşünmek ve anlık yaşamak zorunda kaldığımız bir ortamdayız ve hayal etmek sıkıntı. Bunu biliyoruz. Lakin geleceğe dair umudu yeşertecek olan bizleriz. Bu fikirle siyasetten iç dünyamıza, sivil toplumumuzdan üniversitelerimize, gencimizden, yaşlımıza bir ortak davette bulunmak istiyorum.
TÜRKONFED olarak tepemizde de çerçevesini çizdiğimiz üzere yer küreğiyle ve yeşil dönüşümle uyumlu ekonomik adımı başlatmış toplumsal, laik ve demokratik hukuk devletini yine inşa etmiş, güçler ayrılığını istikrar ve denetleme düzeneklerini yerli yerine oturtmuş, yargının tam bağımsızlığını, teşhis etmiş, Avrupa Birliği’ne tam üye olmuş toplumsal ve siyasal uzlaşmalarla yeni devrin yeni ve sivil anayasasını yapmış, hukukun üstünlüğüne inancını arttırmış, ortak yaşama iradesiyle güçlü toplumsal dönüşümü cinsiyet eşitliğine hassas siyasetler geliştirmiş, ayrımcılığın ötekileştirmenin, kutuplaşmanın olmadığı, toplum devlet mutabakatını sağlamış, onurlu ömür hakkını, kurumsallaştırmış ve garanti altına almış, adaletsizlik ve yoksullukla çaba siyasetlerinin global öncülerinden olmuş bir Türkiye hayal ediyoruz. Üstelik bunu birlikte yapacağız. Ulu başkan Mustafa Kemal Atatürk yüz yıl evvel bizlere gösterdi. Bugün Cumhuriyetimizin ikinci yüzyıla girerken tıpkı ufka ve hatta ötesine yine bakmak mümkün. İnsanımızın emeğiyle, onurlu halde yaşadığı, girişimcilik heyecanıyla ürettiği her bir faal kurumsal vatandaş olarak elini taşın altına koyduğu bir Türkiye mümkün. Kuralları, kurumları, demokrasi ve hukukun altındaki olgunluğuyla refahın alanda yeşerdiği bir Türkiye mümkün.
