Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç’ın sorularını yanıtlayan Turan, dövizi ve yurtiçi fiyatlarını denetim altında tutmak hedefiyle piyasalara yapılan müdahaleler ile getirilen düzenlemelerle bir arada fiyat oluşumlarının ekonomik rasyonelden koptuğunu söyledi.
Turan, “Dövizi ve yurtiçi fiyatları denetim altında tutmak maksadıyla piyasalara yapılan müdahaleler ve getirilen düzenlemelerle bir arada fiyat oluşumları ekonomik rasyonelden koptu. Piyasaların resen istikrara gelme özelliği artık çalışmaz oldu. Bu özel bölüm açısından risk ve getiri hesaplamaları yapabilmeyi çok zorlaştırıyor. Belirsizlik yatırım kararlarının ertelenmesine, bu da üretim, istihdam ve büyümenin zayıflamasına yol açıyor. İktisatta kararların sağlıklı biçimde alınabilmesi için rölatif fiyatların piyasa dinamiklerini yansıtması gerekiyor” görüşünü tabir etti.
Seçim periyodunda siyasi partiler ortası rekabetin, kutuplaşmayı telafisi güç bir noktaya taşımamasını temenni ettiklerini lisana getiren Turan, “Maalesef 2023’te kuvvetli bir istihdam ve refah yaratan bir büyüme süreci beklemiyoruz” dedi ve şöyle devam etti:
“Bu yıl Türkiye iktisadını iki alt devirde düşünmek yerinde olur. Seçime kadarki devirde mevcut eğilimlerin devam edeceğini öngörüyoruz. Enflasyon kısmen gerileyerek bir platoya oturacak. Büyümeyi talebi destekleyen siyasetler şekillendirmeye devam edecek.
Yılın ikinci yarısı ise her şeyden evvel iktisat siyasetlerinin çerçevesine ait bir belirsizlik içeriyor. Tekrar piyasa iktisadı çerçevesine mi dönülecek yoksa konvansiyonel olmayan siyasetler ile piyasa ve fiyatlama üzerindeki yönlendirmeler devam mı edecek?
Her iki durumun orta uzun vadeli sonuçları birbirinden çok farklı olur. Lakin her iki durumda da 2023’ün ikinci yarısında büyüme muhtemelen sürat keserken itici güç iç talepten dış talebe kayacak.
Çünkü yılın ikinci yarısında dünya iktisadında toparlanmanın hızlanmasını ve ihracatın canlanmasını bekliyoruz.
Büyümedeki yavaşlama, Avrupa’nın resesyondan çıkması ve güçlü hizmet gelirleri cari açığı da hudutlar. Makroekonomik istikrara dönük bir siyaset çerçevesi belirlenmezse yılın ikinci yarısında enflasyonun aşağı düzeylere inme eğilimini devam ettirmesini beklemiyoruz.”
Özel kesimin yatırım finansmanı sorunları
Turan, özel dalın yatırım finansmanı problemleri aşılamadığı sürece enflasyonla uğraşta manalı ve kalıcı muvaffakiyet sağlanamayacağına dikkati çekti.
‘Finansman konusundaki zorluklar ağırlaşarak devam ediyor’
“Finansman konusundaki zorluklar ağırlaşarak devam ediyor” diyen Turan, şunları kaydetti:
“Reel bölümün finansmana erişimine regülasyonların çok büyük tesiri oluyor. Regülasyonların getirdiği kısıtlar altında bankalar tüketici kredilerine tartı veriyor. Bu da siyaset faiz oranının tek haneye düşürülmüş olmasının ekonomik sonuçlarına dikkatle bakmayı gerektiriyor.
Yüksek enflasyona karşılık, cansız büyüme. Yatırım yapılamaması yalnızca bu devrin değil gelecek devrin büyümesini de hudutlar. Enflasyonla çabayı de zorlaştırır.
Özel kesimin yatırım finansmanı meseleleri aşılamazsa ne enflasyonla çabada kalıcı muvaffakiyet sağlanabilir ne de iktisat sağlıklı bir büyüme patikasına girebilir.”
2023’TE REFAH YARATAN BÜYÜME BEKLEMİYORUZ
– 2023 Türkiye iktisadı açısından nasıl geçecek, bu yıla ait plan yapabildiniz mi, öngörüleriniz neler?
Maalesef 2023’te kuvvetli bir istihdam ve refah yaratan bir büyüme beklemiyoruz. Bu yıl Türkiye iktisadını iki alt periyotta düşünmek yerinde olur. Seçime kadarki periyotta mevcut eğilimlerin devam edeceğini öngörüyoruz. Enflasyon kısmen gerileyerek bir platoya oturacak. Büyümeyi talebi destekleyen siyasetler şekillendirmeye devam edecek. Yılın ikinci yarısı ise her şeyden evvel iktisat siyasetlerinin çerçevesine ait bir belirsizlik içeriyor. Yine piyasa iktisadı çerçevesine mi dönülecek yoksa konvansiyonel olmayan siyasetler ile piyasa ve fiyatlama üzerindeki yönlendirmeler devam mı edecek? Her iki durumun orta uzun vadeli sonuçları birbirinden çok farklı olur. Lakin her iki durumda da 2023’ün ikinci yarısında büyüme muhtemelen sürat keserken itici güç iç talepten dış talebe kayacak. Zira yılın ikinci yarısında dünya iktisadında toparlanmanın hızlanmasını ve ihracatın canlanmasını bekliyoruz. Büyümedeki yavaşlama, Avrupa’nın resesyondan çıkması ve güçlü hizmet gelirleri cari açığı da hudutlar. Makroekonomik istikrara dönük bir siyaset çerçevesi belirlenmezse yılın ikinci yarısında enflasyonun aşağı düzeylere inme eğilimini devam ettirmesini beklemiyoruz.
