Kur muhafazalı mevduat (KKM) hesaplarındaki toplam paranın meblağı geçtiğimiz hafta prestijiyle 2,1 trilyonu aştı. KKM, TL’nin yabancı paralar karşısında kıymet kaybını yavaşlatmak hedefiyle Aralık 2021’de uygulanmaya başlamıştı.
Söz konusu durum üzerine ünlü iktisatçı Prof. Dr. Korkut Boratav değerli ihtarlarda bulundu. Sözcü gazetesinden Mustafa Çakır’ın haberine nazaran, muhtemel iktidar değişikliğinde Altılı Masa’ya, KKM’nin bir mühlet daha devam ettirilmesi, ihtiyatlı bir geçiş süreci uygulanması gerektiği ihtarında bulunan Boratav, “En büyük tehlikenin” iktidarın el değiştirmesi sonrasında döviz kurundaki ani bir patlama mümkünlüğü olduğuna dikkat çekti.
Boratav’ın KKM hakkındaki değerlendirmeleri şöyle:
Kesinlikle ertelenmeli: 15 Mayıs’ta iktidar değişirse Altılı Masa’nın mutabakat metninde para-maliye siyasetlerinde neoliberal modele anlık geçiş ima ediliyordu. KKM’nin kaldırılması, bütçeye mali kural getirilmesi, bütçe açığını yasa ile sonlandıran bir kemer sıkma unsuru öngörülüyordu. Bunların ikisi de iktidarı devralan yeni bir grup için katiyetle ertelenmesi gereken tedbirler.
Yerel seçimi unutmasınlar: KKM, bugünkü iktidarın uyguladığı tutarsız, abartılı ve çok kuralların yanı sıra yerli aktörlerin dövize talebini sınırlayan tesirli bir teminattır. Yeni iktidar 11 ay sonra mahallî seçimlerin yapılacağını unutmasın, unutamaz da esasen. “Saray iktidarı”nın son bulması için bilhassa büyükşehirlerde idarenin yeni iktidarda olması gerekiyor.
Yumuşak geçiş: En büyük tehlike iktidarın el değiştirmesi sonrasında döviz kurunda ani bir patlama mümkünlüğüdür. Bu nedenle hiç olmazsa bir yıllık yumuşak geçiş programı yapmaları lazım. Ali Babacan ki kendisi mali kural denilen abartılı veya çok tedbiri sahiplenen kişidir, bir televizyon kanalında “Geçiş süreci olması lazım” dedi. Bu sağduyu algılamasıdır umarım.
1 yıllık geçiş süreci: Sarsıntı üzere çok acil kamu takviyesini gerektiren facianın gerisinden Altılı Masa’nın mutabakat metninin yeni baştan, bir yıllık geçiş süreci içinde dikkate alınması, düzeltilmesi, lokal seçimlerin politik sonuçlarını dikkate alacak biçimde yine inşa edilmesi gerekir.
İstikrarsızlığın işareti: Döviz kuru Türkiye toplumunda ve kamuoyunda iktisadın sıhhati ile ilgili temel gösterge olarak algılanır. Kurda ani bir patlama denetimsiz bir istikrarsızlığın işareti olur.
Dikkate alınmalı: Türkiye İş Bankası genel müdürünün bu hafta başlarında verdiği demeç var. KKM’nin sürmesinin zarurî olduğunu savunuyordu. Sağduyunun sesi, iktisadın değerli kurumlarından biri olan büyük bir özel bankanın genel müdüründen gelmiş. Uzun devirli tamirat ve büyüme problemleri başka mevzu. Şu anda onu tartışacak durumda değiliz.
İhtiyatlı geçiş: Şu andaki sorun kısa vadeli geçişin önümüzdeki siyasi takvimi de dikkate alarak yeni baştan düşünülmesi. Para siyasetlerinde inisiyatifi bankalara bırakmak lazım. Para siyaseti bankalara bırakılırsa, mevduat faizi hür bırakılırsa faizler zati kendiğilinden yükselecek.
Talimat veriliyor: Bankaların üzerindeki baskı kaldırılırsa – telefonla bankalara talimat veriliyor – hem kur hem döviz hesapları üzerinde bu tıp baskılar kaldırılırsa yani para piyasasında faizler bankalara bırakılırsa para siyaseti katı olur. Faizler üst çekilir.
Arjantin örneği: Neoliberal siyasetlere geçişte ihtiyatlı olunması gerekir. Neoliberal siyasetlere tam program olarak geçiş de savunulacak bir şey değil. İki yıla yaklaşan bir müddettir IMF nezareti altındaki neoliberal siyasetler uygulanan Arjantin’de hem enflasyon hem de işsizlik ve büyüme göstergeleri çöküntü halinde.
“Kamu maliyesinde gevşek siyasetler lazım” diyen Boratav, kelamlarına şöyle devam etti:
“Özellikle sarsıntının yaşandığı bir ortamda, bütçenin gerekirse ek bütçeyle – muhtemelen gerekecek – muslukların açılması lazım. Para siyasetinde ise inisiyatif bankalara bırakılırsa daralma yolunda seyredecektir. KKM uygulaması süregelerek, kimi yumuşak tedbirler dikkate alınarak rezervlerin beslenmesi, garantiye alınması üzere düzenlemeler gerekiyor”
patronlardunyasi.com
