Frankel, Türkiye’nin hiperenflasyon konusunda uçurumun kenarından döneceğini, lakin Türk hükümetinin faiz oranlarını düşürerek enflasyonla gayret edebileceği biçimindeki klâsik olmayan teorisinin başaralı olmayacağını belirtti.
Artan hayat pahalılığı ve enflasyon vatandaşı ekonomik olarak büyük oranda zorluyor. Harvard Üniversitesi iktisat profesörü Jeffrey Frankel, “Türkiye’deki enflasyonist süreç hiperenflasyona sarfiyat mi?” sorusuna ülkenin hiperenflasyon konusunda muhtemelen uçurumun kenarından döneceğini ve hükümetin enflasyonu indirebilmek için uyguladığı faiz oranlarını düşürme siyaseti ile başarılı olma talihinin olmadığını söyledi.
EKONOMİ gazetesine konuşan Frankel, global enflasyonun yaklaşık 4 puan yükseldiği bir yılda Türkiye’de enflasyonun 60 puan yükseldiğine bakılırsa, kolay bir hesabın Türkiye’deki enflasyonun yüzde 93’ünün kendi siyasetlerinin bir sonucu olduğunu ortaya koyduğunu da belirtti.
Küresel görünüme ait görüşlerini de paylaşan Frankel 2023’te global iktisadın de ABD’nin de resesyona gireceğinin kesin olmadığına fakat, merkez bankalarının yüksek enflasyonla uğraş için başvurduğu faiz artırımları nedeniyle sakinlik yahut en azından global bir yavaşlama riskinin muhakkak olağandan daha yüksek olduğuna dikkat çekti. Frankel “Küresel çapta yükselen faiz oranları, yavaşlayan büyüme ve Ukrayna’nın işgaliyle artış kaydeden petrol fiyatları elbette Türkiye için işleri daha da zorlaştırıyor” dedi.
Akademik mesleğini hala Harvard Üniversitesi Kennedy School’da James W. Harpel Sermaye Oluşumu ve Büyüme Profesörü olarak sürdüren Jeffrey Frankel bilhassa büyüme ve gelir eşitsizliği alanındaki çalışmalarıyla öne çıkıyor. ABD Ulusal Ekonomik Araştırmalar Ofisi (NBER) üyesi olan Frankel eski ABD liderleri Ronald Reagan ve Bill Clinton’ın iktisat danışmanları ortasında da yer aldı.
“2023’TE KÜRESELDE RESESYON KESİN DEĞİL”
2023’te global iktisattaki görünümü nasıl değerlendiriyorsunuz? Bir resesyon beklentisi var ve bunun Türkiye’ye yansımaları ne formda olacak?
Konuşulanların bilakis temelinde 2023’te global iktisadın de ABD’nin de resesyona gireceği kesin değil. Fakat, çok sayıda merkez bankasının yüksek enflasyonla gayret için başvurduğu faiz artırımları nedeniyle, sakinlik yahut en azından global bir yavaşlama riski mutlaka olağandan daha yüksek. Global çapta yükselen faiz oranları, yavaşlayan büyüme ve Ukrayna’nın işgaliyle artış kaydeden petrol fiyatları elbette Türkiye için işleri daha da zorlaştırıyor.
Dünya genelinde enflasyonla uğraş için siyaset faizleri artırılırken, Türkiye faiz oranlarını düşürüyor. Bu siyasetin sonucu sizce ne olur?
Öncelikle, Türk hükümetinin faiz oranlarını düşürerek enflasyonla çaba edebileceği halindeki klâsik olmayan teorisinin hiç başarılı olma talihi yok. Düşük faiz oranlarının sermaye girişlerini caydırmasıyla lira kıymet kaybederken, bu da direkt enflasyonu besliyor ve bu nedenlerle uygulanmakta olan modelin başarılı olamayacağı çok açık.
Türkiye’de son bir yıldaki enflasyon artışının ne kadarı dünyadaki gelişmelerden, ne kadarı Türkiye’nin uyguladığı para siyasetinden kaynaklanmış olabilir?
Küresel enflasyonun yaklaşık 4 puan yükseldiği bir yılda Türkiye’de enflasyon 60 puandan fazla yükselmiş. Buna nazaran, kolay bir hesaplama Türkiye’deki enflasyonun yüzde 93’ünün kendi uyguladığı siyasetlerin bir sonucu olduğunu, kendi eseri olduğunu son derece açık bir halde gösteriyor.
TÜRKİYE UÇURUMUN KIYISINDAN DÖNECEK
Türkiye, 1970’lerden 2000’lerin başlarına kadar 30 yılı aşkın bir müddet yüksek enflasyonla yaşadı, lakin teknik olarak hiperenflasyon (ayda %50’nin üzerinde) yaşanmadı. Sizce Türkiye’deki enflasyonist süreç hiperenflasyona sarfiyat mi?
Türkiye hiperenflasyon konusunda muhtemelen uçurumun kıyısından dönecektir. Lakin şimdiden, yüzde 80’lerdeki enflasyonla bile mali teşvikin genel manada gücünü kaybettiği ve enflasyonun ekonomik büyümeyi engellemeye başladığı bir süreç yaşanıyor.
