Murat Ülker’in “En İkonik Benim Kaz Adımlarım Bulunmuş!” başlıklı yazısı şöyle:
“Çok gezen mi çok bilir çok okuyan mı?
Bunlar tuzak sorular, doğrusu; hem okuyup, hem gezen.
Babamın bana tavsiyesi “iyi arkadaş edinmek” oldu, ben de diyorum ki “yerine nazaran arkadaş edinip, arkadaşla gezmek” en iyisi…
Aslında son Goyamdan bahsediyorum. Sağ olsun Ertuğrul Özkök Beyefendi bize eşlik etti, bir arada yaptığımız seyahatlerde her ikimiz de birbirimize değişik bakış açılarıyla fark etmediğimiz şeyleri fark ettiriyoruz. Bu sefer rotamız neresiydi diye sorarsanız; Londra ve Manchester’dı. Üç günde birçok iş halledip yurda döndüm, lakin olağan çevreyi Goyalamayı da unutmadım. Abbey Road Zebra Crossing yani The Beatles ile akıllara kazınmış o ünlü yaya geçidini de goyaladık; hani şu Abbey Stüdyolarının olduğu cadde. Neler olduğunu merak ettiyseniz kalanı yazımda…
Benden bir evvelki neslin (68 kuşağı) çok övündüğü 1968 yılında ki ben ilkokul 5. sınıfta yani 9 yaşındaydım, birinci Avrupa tipimi yaparken Roma’da Opera Meydanı’ndaki ateşli mitinglere, Londra’da Picadilly Circus’ta hippilerin toplanmasına tanıklık ettim. Bu sefer de yani son Goyamda Londra’da hala aktif olan “Abbey Road Studio”sunu ziyaret ettik.
Abbey Road Stüdyosu 1931 yılında kurulmuş, 90 yılı aşkın faaliyette bu stüdyo. Başta The Beatles olmak üzere birçok ünlü müziğin da aslında birinci kaydedildiği yer. O vakitler stüdyoda ses kaydı yapmanın büyük farkı vardı ve bu yerler tanınan kültürün kıymetli modülü idi. İkonik albüm kapağında yer alan “Abbey Road Zebra Crossing” ise çabucak stüdyonun önündeki yoldaki yaya geçididir. Tüm bunlar hakkında birçok kitap ve bir de The Beatles’ın üyelerinden Paul McCartney’in kızı Mary MacCartney’in neredeyse doğduğu günden itibaren içinde olduğu bu stüdyo için yaptığı “If These Walls Could Sing” (Bu Duvarlar Müzik Söyleyebilseydi) belgeseli var.
Dönemine nazaran büyük ve donanımlı stüdyo Abbey Road’da birinci kayıt Gramophone Company tarafından 12 Kasım 1931’de Sör Edward Elgar’ın çabaları sonucunda gerçekleşiyor. Kıymetli bestekar Londra filarmoni orkestrasıyla olan çalışmasını kaydetmek istiyor, ve ortaya Pomp and Circumstance March No.1 kaydı çıkıyor.
O periyot mumdan yapılan ana bir diskten, binlerce kopya üretmek ve tüm dünyada isteyen herkese sunabilmekti temel amaç, evet o periyotta ana disk mumdan yapılırdı ve kayıt binbir zorlukla alınırdı. Türkiye’de plak kayıtlarının tarihini ve yaşanan zorlukları öğrenmek isterseniz şayet Gökhan Akşura’nın linkini verdiğim yazısını okuyabilirsiniz. https://www.zdergisi.istanbul/makale/turkiyenin-ilk-plak-fabrikalari-427
Abbey Road stüdyosuna dönersek, bu stüdyodan bahsederken müzik kesiminin öbür devi Electric and Musical Industries yani EMI’den de bahsetmek gerekiyor. Sör Joseph Lockwood EMI müzik şirketinde yönetici olarak (1954-1974 yılları arasında) misyona geldiğinde şirket ziyan halindeymiş. Klasik müziğin kâfi olmadığına kanaat getirerek, pop müzik konusunda bilgisi olan beşerlerle irtibata geçmeye başlamış. Burada da yollar; Sör Cliff Richard’a çıkmış. 1958 yılında ise 17 yaşındaki Sör Cliff Richard “Move It” kaydını Abbey Road’da stüdyoda kaydetmiş. Sonrasında da esasen stüdyo uzun yıllar ikinci meskenleri üzere olmuş. “Bence Abbey Road rock and roll’a hayat verdi” diyor belgeselde hatta. Önemli bir müziksel dönüşümün öncüsü olduğu aşikar.
1950’de Birleşik Krallıktaki müzik kaydı/plak satışları 3,5 milyon sterlinken, 1960’ta satışlar 15 milyon sterline ulaşıyor. En büyük müzik şirketi Electric and Musical Industries yani EMI ise bütün bu kelam konusu satışların neredeyse yarısına sahip.
The Beatles ise Abbey Road Studio’daki birinci kaydını 1962’de Love Me Do müziğiyle yapıyor.
1963’te ise The Beatles birinci albümlerini bir günde yeniden bu stüdyoda kaydediyor.
Beatles diğer yerlerde de kayıt yapmış öncelerinde fakat Paul McCartney en çok burada rahat ettiklerini ve sonrasındaki tüm kayıtları da burada yaptıklarını söylüyor.
1969’da ise, büsbütün stereo olarak birinci albümleri olan “Abbey Road”u kaydediyorlar. Yaya geçidinden geçen kümenin ikonik kapak fotoğrafı için stüdyo dışındaki trafik durduruluyor ve tarihe geçen fotoğraf ortaya çıkıyor.
Gerçi biz içeri girip stüdyoyu görmek istediğimizde bize “Deli misiniz siz, içeride kayıt var” diyerek kapıdan çevirdiler lakin olsun. Dükkânları vardı orayı gezdik ve o ünlü yolu da arşınladık ve o ikonik pozu verdik, hani şu ünlü albüm kapaklarındaki.
Duyumlarıma nazaran en ikonik, benim kaz adımlarım bulunmuş. Bu ortada sokaktaki kameralar da sizi kaydediyor ve 24 saat boyunca sitelerinden bu geçişleri yayınlıyorlar. Bizimkinden bir kesiti ve birkaç fotoğraf/videoyu da daha evvel Instagram hesabımda paylaşmıştım; https://www.instagram.com/p/CnVEcjhLf4J/?igshid=YmMyMTA2M2Y=
Ünlü yaya geçidinden gelip geçenlere bakmak isterseniz bu linkten ulaşabilirsiniz, canlı yayın da mevcut; https://www.abbeyroad.com/crossing
The Beatles üyelerini sayarsak; John Lennon, Paul McCartney, George Harrison ve Ringo Starr. Niçin The Beatles, “bitliler” kaygısı annem onlara Picadilly Meydanı’nda gördüğü hippilerden dolayı ironi olarak, nasıl bu kadar ünlü olmuşlardı sizce? 68 jenerasyonu rüzgarı, John Lennon ideolojisi?
Hepsini bir kenara koyarsak aslında benim izahım kolay; müziğin halka inmesinde çok büyük rol oynamışlardı. Onlardan evvel Batı müziği genelde geniş armonilerde; mandolin, harp, org ve gitar üzere birçok farklı enstrümanın bir ortada olmasıyla icra edilen bir müzik cinsiydi. Yani daha sofistike eserler için kesinlikle orkestra gerekiyordu. Kayıt ve çeşitli uygulamalarla tekrar oynatma/dinletme imkanı yokken bu haliyle asil ve zenginlere mahsus, senede fakat birkaç kere tekrarlanabilecek bir aktiflik olarak kısıtlı kalıyordu. Halbuki bugün asansörlere, hatta bir “kuş” serisi arabaya bile güzel bir ses teşkilatı ile en ünlü, en muazzam orkestralar sığabiliyor!
Bu niyetime bir anı olarak ben de cebimde bulduğum tespihi fotoğrafa ekledim, The Beatles’tan Müslüm’e hürmet olarak, pop müzikten bizim halkın müziğine, arabeske bir selam/nazire olarak… Türkiye’de arabesk hareketi Orhan Gencebay’la başladı, Ferdi Tayfur, Müslüm Gürses’le günümüze geldi. Arabesk benim birinci tercihim değil, ancak çok tutulan bir çeşit oldu; üstelik vaktinde devlet babamızın engellemelerine karşın. Hâlbuki Beatles kendi devrinde İngiltere Kraliçe’sinden ödül almıştı. Abbey stüdyo tarihçesinde ise esasen neredeyse herkes Sör unvanına sahip.
Ve bugüne geldiğimizde The Beatles’ın İngiliz torunlarının dinlediği müzik farklı olmasına karşın, Beatles bir pop müzik çeşidi olarak dünya tarihinde yerini aldı.
Ben hoşuma giden her türlü müziği dinlerim. Tahminen de cehaletimden lakin Yıldırım Gürses’i hatta Ferdi Özbeğen’i, Ferdi Tayfur’a tercih ederim.
Bugün müzik dalı Napster’dan Spotify’a çok öteki yere geldi alışılmış ki. Hala “ilk kayıt” var fakat müziğin dinlenildiği platformlar süratle dijitalleşiyor. Üstte kelamını ettiğim EMI dahil birçok şirket diğerlerine satıldı. Dijital dönüşüm müzik dahil her dalı dönüştürüyor. Ben gazeteci ya da bilim insanı değilim; yalnızca meraklıyım, hususları araştırıp öğreniyor, öğrendiklerimi sizlerle paylaşıyorum.
Yazının sonuna da birkaç müzik bırakmak gerekir diye düşündüm, size bir liste ekledim; lakin alışılmış birincisi bir başkasının memnunluğu önemseyen müzik, #mutluetmutluol”
