Suriyeli, Pakistanlı, Afganistanlı sığınmacıların Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı almak için almak zorunda olduğu 400 bin dolarlık gayrimenkullerin satış sürecinde devlet dairelerine uzanan bir rüşvet çarkı ortaya çıktı.
Halk TV’den Seyhan Avşar’ın haberine nazaran, İstanbul’da sığınmacıların en ağır yaşadığı ilçelerin başındaki Esenyurt’ta bulunan emlakçılar kelam konusu rüşvet çarkını anlattı.
‘Büyüğü işverene küçüğü ise bize…’
Daha evvel pek çok defa emlak ofisi açan fakat başarısız olan Z.O. yaklaşık 10 yıldır emlak ofislerinde çalışıyor. Z.O. bir emlak ofisinde satış danışmanı olarak misyon yapıyor. Kendine ilişkin iş yeri açma teşebbüsleri nedeniyle çok borçlandığını belirten Z.O., Esenyurt’un uzun bir müddettir emlakçılar için çok âlâ bir kar kapısı olduğunu söylüyor. Z.O., “Bizler emlakçıda çalışan emekçileriz. Maaş almıyoruz. Yalnızca yemek parası alıyoruz. Gerçi minimum fiyat alan arkadaşlarımız da var. Sattığımız ya da kiraya verdiğimiz daire üzerinden işverenimizden kurul alıyoruz. Komitenin büyüğü işverene küçüğü ise bize kalıyor” diyor.
‘Göçmenler bize ekmek kapısı oldu’
Son yıllarda satış danışmanlığından çok yeterli paralar kazandığını belirten Z.O., “Göçmenler bize ekmek kapısı oldu. Hele bir de daire satın alarak vatandaşlık almak isteyen müşteriler olunca bu iş tadından yenmiyor. Gerçi daha evvelden 250 bin doları olanlar vatandaşlık alabiliyordu. Artık ise 400 bin doları olanlar alabiliyor. Bu durum işimizi biraz düşürdü. Lakin yeniden çok şükür düzgün iş yapıyoruz” diye konuşuyor.
Rüşvet pazarlığına ait konuşan Z.O., “O durum şöyle. Aslında rüşvet denilebilir mi bilmiyorum. Artık Suriyeli birisi geliyor. Vatandaşlık almak için bir daire baktığını söylüyor. Ona daireler gösteriyoruz. Daire diyelim 3 milyon. Bu kademede ekspertiz devreye giriyor. Dairenin bedelini 400 bin dolar olarak gösteriyor. Bu yaklaşık 7 milyona denk geliyor. Dairenin fiyatını yüksek gösteren ekspertize 500 bazen 600 bin ödeme yapıyor alıcı. Tapu dairesinde çalışan görevliye bazen 100 bin-200 bin ödeme yapılıyor. Emlakçıya yüzde 25 ödeme yapılıyor. Emlak ofisindeki yabancı lisan bilen tercümanlara ödeme yapılıyor. Bu ödemeler dolar olarak yapılıyor. Lakin ödeme ölçüleri bazen daha az bazen daha çok yapılabiliyor. Bu işten herkes karlı çıkıyor. Göçmen 400 bin dolar ödemeden gayrimenkulü alıyor. Vatandaşlığa başvuruyor. Tabi vatandaşlık işlerinde de kimi tezgahlar dönüyor. Lakin onu pek bilmiyorum” diye anlatıyor.
‘Vatandaşlık almak isteyenlerin birçoklarının mafyatik alakaları bulunuyor’
Üniversite mezunu bir genç olan C.A.’nın ise mesleği öğretmenlik, fakat atanamadığı için bir müddet emlakçıda satış danışmanlığı yapmak zorunda kalmış. Fakat orada da tutunamamış. C.A. yabancı asıllı vatandaşların 400 bin dolar bedelinde bir gayrimenkul alma sürecini şu sözlerle anlatıyor:
“Gerçek ve satış kıymeti 2 ya da 3 milyon olan bir daire ekspertiz tarafından 400 bin dolar olarak gösteriliyor. Bu süreçte emlakçı, tapuda çalışanlar ve bu süreçte yer alan herkes para yiyor. Hissenin büyük kısmını tabi ki ekspertiz yiyor zira riskli bir şey yapıyor. Meskeni alan şahıs bu kadar usulsüzlüğü hiç sesini çıkarmıyor. Nedeni şu; bazen ‘evi alayım da geri boş’ diyor. Lakin temel kıymetli neden bu değil. Vatandaşlık almak isteyenlerin birçoklarının mafyatik bağları bulunuyor. Kara paralarını Türkiye’de aklıyorlar. Aslında mesken umurlarında değil. Ayrıyeten bu vurgun sistemi yalnızca daire satışında değil, yabancıların oturum alma sürecinde de dönüyor. Yıkık dökük daireler yani kıymeti 75 bin dolar etmeyecek daireler o fiyatta gösteriliyor ve böylece oturum müsaadesi veriliyor. Tekrar bu süreçte birilerinin cebi dolduruluyor.”
