Türkiye’de son yıllarda madencilik üzerine oluşturulmaya çalışılan olumsuz algıya karşı İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) çalışmalarına sürat verdi.
Yurt içi ve yurt dışında madencilik faaliyetlerinin nasıl yapıldığını, maden çalışmalarının etraf ile iç içe, etrafa ziyan vermeden devam edebildiğini kamuoyuyla paylaşmak isteyen İMİB İdaresi, İtalya’da madencilik faaliyetlerinin yapıldığı bölgelere bir ziyaret gerçekleştirdi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Maden Bölüm Heyeti Lideri ve İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) İdare Konseyi Lideri Rüstem Çetinkaya ve İdare Konseyi Üyeleri, beyaz mermerleriyle meşhur İtalya’nın güneyinde bulunan Carrara bölgesini, Domodossola ve Bergamo’da yer alan maden alanlarında incelemelerde bulundu.
TARIM VE MADENCİLİK BİR ORTADA HAREKET ETMELİ
İtalya’da yapılan ziyaretlerin net bir halde tarım, madencilik, etraf ve turizmin birbiriyle ‘siyah-beyaz’ üzere bir ayrım yapılmadan yürütülebileceğinin en büyük ispatı olduğunu söyleyen Rüstem Çetinkaya, “Tüm bu faaliyetler birbiriyle iç içe devam ediyor. Zati madencilik ve tarımın, çatışan değil iç içe olan, birbiriyle daima yan yana hareket etmesi gereken iki kesim olduğunu söylüyoruz. Maden ya da etraf diye seçim yapmadan, ikisinin de bir ortada yapılabileceğini biliyoruz. Lakin ülkemizde maalesef ki madencilik üzerine yapılan tüm algılar, birini seçmek üzerine kurgulanıyor. Birini seçmek zorunda değiliz. İkisini birden, muhakkak kriterlere uyarak bir ortada yapabiliriz.” diye konuştu.
‘ÖNCE İNSAN, SONRA ETRAF, SONRA MADEN’ DİYORUZ
Bir ülkenin kaynağı varsa bunun çıkarılması gerektiğini, ülkenin gelişimi için bunun kaide olduğunu kaydeden Rüstem Çetinkaya, “Çin gayrisafi ulusal hasılasının yüzde 20’sini madenlerden elde ediyor. Rusya’da bu oran yüzde 14. Bir ülkenin bir kaynağı varsa o kaynağı çıkarmak zorundasınız. Ülkemiz doğalgaz, petrol olarak zayıf bir noktada. Bu yüzden ülkenin yeraltı kaynaklarını en verimli formda kullanmalıyız. Bu yüzden İMİB olarak madenlere karşı olan çeşitli kuruluş ve vakıflar ile temasa geçtik. Kendileriyle bir ortaya gelmek istediğimizi resmi yazılarla bildirdik. Lakin geri dönüş alamadık. Bir sefer daha davetimizi tekrarlıyoruz. ‘Madencilik ve etraf bir ortada olabilir’ diyoruz. Toplumun ve kuruluşların kaygılarını bilimsel çerçevede tartışmaya, konuşmaya hazırız. Biz de tıpkı telaşları taşıyor, buna nazaran hareket ediyoruz. Unutulmasın ki etraf hassaslığı en fazla olan bizleriz. Maden kesimi olarak ‘önce insan, sonra etraf, sonra maden’ diyoruz. İtalya’daki örnekler üzere dünyada bu işin nasıl yapıldığını herkese göstermek istiyoruz. Tüm bunları gördükten sonra madenlere karşı olan ilgili tüm vakıf ve kuruluşlarla birlikte madenciliğin kurallarını beraberce düzenlemek isteriz.” tabirlerini kullandı.
‘DAHA ÂLÂ MADENCİLİK İÇİN’ HİBE KREDİ BİLE VERİLİYOR
47 ülkeden 1.168 firmanın yer aldığı, Türkiye’den 146 firmanın bulunduğu, ulusal iştiraki İMİB tarafından organize edilen İtalya’nın Verona kentinde düzenlenen Marmomac 2022 Fuarı’nın akabinde açıklamalar yapan Rüstem Çetinkaya, Domodossola’ya yaptıkları ziyaret hakkında şunları söyledi: “Doğa ile iç içe madencilik faaliyetlerinin yapıldığı bir bölge burası. Kentin tam ortasında madencilik yapılıyor. Kentle iç içe olan maden alanlarının çabucak yakınından İsviçre Alpleri’nden gelen akarsular geçiyor. Madenin içinde denetimli bir biçimde patlatma süreci yapılabiliyor. Madenin yeniden yanı başında 300 yıllık bir şapel yer alıyor. Hatta bu şapelin verilen müsaadeyle taşınacağını öğrendik. Şayet Türkiye’de bu türlü bir durum olsaydı regülasyonlar gereği, tarihi eser 300 metrelik müdafaa bandına alınacaktı. Maden alanı da 300-400 metrelik bir alanı kapsadığı için o alanda madencilik yapılamayacaktı. Madenlere müsaade verilmesi noktasında yer alan tüm bakanlıklar ve ilgili kurumlar bu alanda maden çalışması yapılmasına ‘red’ verecekti. Lakin, bugün İsviçre hududuna yalnızca 20 dakika uzaklıkta, cennet bir alan içerisinde, kentin tabanında maden çalışmaları yapılabiliyor. Günde 3-4 sefer patlatma süreci dahi gerçekleştiriliyor. Hatta gittiğimiz öteki bir maden alanında kullanılan kule vinçler, meskenlerin çatısının üzerinden geçiyordu. Tekrar Verona yakınlarında Lombardiya bölgesindeki tabiat olağanüstüsü gölün çabucak sıfır noktasında bulunan maden ocağının 2035’e kadar ruhsatı olduğunu öğrendik. Maden ruhsatının mühletinin dolmasının akabinde faaliyetin sona ereceğini düşündük. Fakat Avrupa Birliği’nin Horizon 2020 projesinden hibe kredi alan şirket, faaliyetlerine devam edebilecek. Bu kredinin verilmesinin nedeni ise daha âlâ madencilik yapabilmesi.”
AVRUPA’DA SAYGIN BİR MESLEK TÜRKİYE’DE ETRAF KATİLİ OLARAK GÖRÜLÜYOR
İtalya’da yapılan çalışmalarda zeytin ya da mermer kıyaslaması yapılmadığına değinen Rüstem Çetinkaya, “Avrupa Birliği ve hasebiyle İtalya’da etraf şuuru çok yüksek. Bu türlü bir ülkede dahi zeytin ya da mermeri birbiriyle kıyaslamadan iktisada katkı sağlanıyor. Maden alanlarında yapılan çalışmaları görüyoruz. Kelam konusu bölgeler tüm bu faaliyetlerinin dışında yüzbinlerce turist ağırlıyor. Göllerin, ırmakların olduğu yerlerde madencilik faaliyetleri devam ediyor. Tonlarca mermer bloklarını taşıyan kamyonlar, kentin içinden geçebiliyor. Lakin Türkiye’de kamuoyu, toplumdaki örgütler, birtakım çevreler tarafından yanlış yönlendiriliyor. Karar vericiler de bu baskının altında eziliyor. Tüm raporlar ve akademik çalışmalara karşın karar vermekten çekiniyor. Yasal olarak müsaadeler alınmış olmasına karşın Türkiye’de çalışmaları çevresel baskılar sonucunda durdurulan maden ocakları var. Hatta vazife alanlarında olmamasına karşın belediyeler dahi dava açıyor. Lakin bu faaliyetler Avrupa Birliği ülkelerinde herkesin dahil olduğu bir planlama dahilinde yürütülüyor. Merkezi karar alma düzeneği ve mahallî idareler alınması gereken tedbirleri sıralıyor, sonrasında denetliyor. Burada madenci olmak saygın bir meslek lakin bizde etraf katilliği olarak görülüyor.” dedi.
TARIM, TURİZM, MADEN HEPSİ BİREBİR BÖLGEDE
Dünyada madencilik faaliyetlerinin kent merkezlerine, tarım alanlarına ve tarihi yerlere yakın alanlarda yürütülebildiğini göstermek istediklerini lisana getiren Rüstem Çetinkaya, “Carrara bölgesi de beyaz mermeriyle meşhur. Carrara birebir vakitte bir turizm kenti. Turizm ve maden faaliyetlerinin bir ortada yürütülebildiği bu bölge dünyanın birçok ülkesine yüksek katma pahalı ve yüksek fiyatlara eser satıyor. İtalyan taşı denildiğinde akla birinci burası geliyor. Ve kıyıdan bakıldığında 20 kilometre boyunca dağlarda, her yerde mermer ocakları görülebiliyor. Carrara’ya gelmeden evvel Livorno bölgesinde de süper bir tabiat mükemmelinin içerisinde zeytin ağaçlarının ve üzüm bağlarının çok ağır olduğu bir bölgede de doğal taş işletmeciliği ve maden faaliyetleri bir ortada devam ediyor.” diye konuştu.
