Enflasyondaki düşüşe en bariz katkı 0,98 puanla temel mal kümesinden geldi. Besin ve alkolsüz içecekler kümesinde ise yıllık enflasyon kasımda 3,50 puan yükselerek yüzde 102,55’e çıktı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) kasım ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 2,88 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 84,39’a gerilediğini açıklamasının akabinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora nazaran, kasımda evvelki aya kıyasla yıllık tüketici enflasyonuna katkı besinde 0,87 puan artarken, temel malda 0,98 puan, güçte 0,93 puan ve hizmette 0,09 puan azaldı. Alkol-tütün-altın kümesinin enflasyona tesiri ise bariz bir değişim göstermedi.
Bu kapsamda tüketici yıllık enflasyonundaki gerilemeyi güç ve temel mal kümeleri sürüklerken, aylık bazda besin kümesi fiyat gelişmeleri öne çıktı.
Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, son devirde B ve C endekslerinde aylık artışlarda gözlenen yavaşlama C endeksinde daha bariz olmak üzere her iki endekste de devam etti.
Böylece B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları, sırasıyla 0,83 ve 1,54 puan azalarak yüzde 76,18 ve 68,91 seviyesinde gerçekleşti.
Kira fiyat artışı bir evvelki aya kıyasla yavaşladı
Hizmet fiyatları kasımda yüzde 2,18 yükseldi ve küme yıllık enflasyonu 0,48 puan artışla yüzde 60,72’ye ulaştı.
Bu periyotta yıllık enflasyon kira ve haberleşme hizmetlerinde yükselirken, öteki alt kümelerde düşüş kaydetti. Mevsimsellikten arındırılmış bilgilere nazaran, kira alt kümesinde aylık artış kasımda bir evvelki aya kıyasla yavaşladı.
Haberleşme alt kümesinde fiyatlar telefon görüşmesi ve internet fiyatları belirleyiciliğinde yüzde 2,96 artarken, bu kümede yıllık enflasyon yüzde 29,17’ye yükseldi.
Diğer hizmetler alt kümesinde ise fiyatların kasımda aylık yüzde 1,41 yükseldiği, bu gelişmede bakım-onarım, eğlence-spor hizmetleri, mesken içi hizmetler ve sigorta hizmetlerinin tesirinin hissedildiği görüldü.
Ulaştırma hizmetlerinde kasım ayı fiyatları görece yatay seyrederken, küme yıllık enflasyonu 1,54 puan geriledi. Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel kümesinde ise fiyatlar yüzde 3,18 artmasına rağmen yıllık enflasyon baz tesiriyle yüzde 80,30 düzeyine geriledi.
Temel mallarda yıllık enflasyonda düşüş yaşandı
Temel mal kümesinde kasımda yıllık enflasyon 3,54 puan düşüşle yüzde 76,11’e geriledi. Bu devirde yıllık enflasyon tüm alt kümelerde düşüş kaydetti.
Altın hariç güçlü mal fiyatları kasımda yüzde 2,46 artarken, bu gelişmeyi beyaz eşya, mobilya ve araba kalemleri sürükledi. Sağlam mal alt kümesinde yıllık enflasyon, baz tesiriyle 2,97 puan azaldı ve yüzde 89,5’e geriledi.
Benzeri bir biçimde, başka temel mallarda kasımda yüzde 2,17 fiyat artışı gözlenirken, yıllık enflasyon 3,74 puan azalışla yüzde 81,64’e geriledi. Bu alt kümenin fiyat artışında, ferdî bakım eserleri ve meskenle ilgili paklık materyalleri öne çıkmaya devam etti.
Giyim ve ayakkabı alt kümesinde fiyatların mevsimsel eğiliminin bilakis kasımda aylık yüzde 1,54 gerilemesiyle yıllık enflasyon 4,41 puan düşüşle yüzde 36,22’ye indi.
Enerji yıllık enflasyonu kasım baz tesiriyle geriledi
Enerji yıllık enflasyonu kasımda baz tesiriyle gerilerken, bu kümede aylık artış nispeten ölçülü seyretti.
Böylece güç fiyatları kasımda yüzde 1,28 ile son aylara kıyasla düşük bir oranda arttı. Küme yıllık enflasyonu ise baz tesiriyle 10,06 puan azalarak yüzde 118’e geriledi.
Aylık artışta akaryakıt fiyatlarında gözlenen yüzde 1,19’luk yükselişin tesiri hissedildi.
Bu devirde milletlerarası propan ve bütan fiyatlarındaki gelişmeleri takiben tüp gaz fiyatlarında yüzde 2,73’lük artış gerçekleşti. Kasım ayında şebeke suyu fiyatları ise yüzde 3,33 yükseldi.
Meyve ve zerzevat fiyatlarında yükseliş hızlandı
Gıda ve alkolsüz içecekler kümesinde yıllık enflasyon kasımda 3,50 puan yükselerek yüzde 102,55’e çıktı. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 5 puan artışla yüzde 97,24, işlenmiş besinde ise 2,03 puan yükselişle yüzde 107,35 olarak gerçekleşti.
Bu devirde işlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış datalar taze meyve ve zerzevat fiyatlarındaki yükselişin hızlandığına işaret etti.
Diğer işlenmemiş besin kaleminde başta süt fiyatları olmak üzere pirinç, patates ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar dikkati çekti.
İşlenmiş besin fiyatlarında görülen yüzde 5,86’lık artışta çiğ süt fiyatlarının yansımalarının izlendiği peynir ve öteki süt eserleri başta olmak üzere, ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar, alkolsüz içecekler ile konserve zerzevat eserlerinin tesiri öne çıktı.
Alkollü içecekler ve tütün eserleri kümesinde ise kasımda fiyatlar tütün eserleri kaynaklı evvelki aydan sarkan tesirlerle yüzde 3,19 yükselirken, yıllık enflasyon 5,61 puan artışla yüzde 83,49’a çıktı.
Üretici fiyatlarında aylık artış oranı yavaşladı
Elektrik, doğalgaz imalatının yanı sıra rafine petrol eserleri ile ana metal sanayi fiyatlarındaki düşüşler öncülüğünde üretici fiyatlarında aylık artış oranı kasımda değerli ölçüde yavaşladı, bu doğrultuda üretici yıllık enflasyonu geriledi.
Buna nazaran, yurt içi üretici fiyatları kasımda yüzde 0,74 yükselirken, yıllık enflasyon 21,67 puan azalışla yüzde 136,02’ye indi. Bu gelişmede, döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki ölçülü seyrin tesirleri hissedildi.
Ana sanayi kümelerine nazaran bakıldığında, kasımda yıllık enflasyon, güçte daha bariz olmak üzere tüm alt kümelerde düşüş kaydetti.
Aylık fiyat gelişmeleri dallar bazında incelendiğinde, kasımda elektrik, doğalgaz imalatı, rafine edilmiş petrol eserleri ve ana metal sanayi fiyatlarında düşüş gözlenirken, öbür madencilik ve taş ocakçılığı, deri, kağıt ve inşaat ile ilişkili olan metalik olmayan mineral eserleri fiyat artışları ile öne çıktı.
