Her geçen gün dijitalleşmenin yeni boyutları hayatımıza girerken YAK Avukatlık Ortakları Hande Yayla Oğuzülgen, Buket Altufan Ulu ve Özge Konukçu NFT dünyasını ve türel istikametlerini ele aldı.
Görsel bir sanat yapıtının, edebi bir yazının, ya da bir görüntünün blok zincirine (Blockchain) kaydedilmesiyle oluşan NFT’ler, kripto para dünyasındaki son devirde yaşanan iniş çıkışlardan etkilenmektedir. Lakin NFT’ler kripto para borsalarındaki gelişmelere karşın ilgisini müdafaaya devam edecek üzere görünüyor. Bağımsız sanatkarların yapıtlarını dünya çapında kitlelere ulaştırabilmenin yolunu açan NFT, yüklü olarak dijital sanat yapıtları için kullanılıyor üzere görünse de çok daha geniş bir dünyaya sesleniyor.
Dune Analytics’in 2022 Eylül ayı raporuna nazaran yıl başında 17 milyar dolar düzeyine kadar yükselen NFT süreç hacmi Eylül ayında 466 milyona kadar geriledi. NFT koleksiyonlarına ilgi olmasına karşılık, blok zincirinin güvenliği ve nitelikli tasarım ile mevzunun türel boyutları epeyce değerli. İnternet tabanlı bir sistem üzerinden tescillenen eserler bu halde satılabilir varlıklar olarak anılıyor.
NFT’ler çoklukla fotoğraf, görüntü ve ses üzere dijital belgeleri içermektedir. NFT’ler eşsiz bir formda tanımlanabilir varlıklar olduğundan gayri misli eşya olarak nitelendiriliyor. NFT’lerin, kullandıkları blok zincir teknolojisi ile yapıtların sahiplik ve özgünlük durumunu onaylandığından bilhassa tescil edilebilir ve satılabilir varlıklar haline gelebiliyor.
Resmi kayıtların yerini alan dijital alt yapı, özünde onay sisteminde resmi bir kabul yerine, tasdik sürecinin bilgi tabanınca otomatik olarak yapıldığı blok zincir teknolojisini oluşturuyor. Dijital yapıta ait hak sahipliği blok zincir sistem üzerinden onaylanmakta. Blok zincir bu noktada bugüne kadar kullanılan tescil prosedürlerini de platform üzerine taşıyor.
Dijital sanat yapıtlarına ait sahiplik bilgisi blok zincir üzerinde saklanabildiği üzere, direkt dijital bir ortam üzerinde sanat yapıtı yapmak da mümkün. Bu yapıtlarda hak sahipliğinin ispatı hukuksal olarak epey kıymetli bir husus. Eser sahiplerinin bu noktada çok hassas davranması gerekiyor. Bir başka kıymetli hukuksal bahis ise telif konusu.
Şu noktada NFT’yi koruyan özel bir hukuksal alt yapı maalesef yok. Dijital sanat olarak konuştuğumuz bu mevzunun fikri mülkiyet kapsamında özel bir yasal düzenlemeye kavuşması gerekmekte. NFT’nin hukuksal olarak sağlam bir altyapıya gereksinimi olduğu bir gerçek.
Türkiye NFT konusunda epey meraklı ve ilgili bir noktada. Kripto paranın yaşadığı krizin NFT üzere nitelikli dizaynların da başına gelmesi mümkün Dijital Sanat ve NFT dünyasındaki hukuksal boşluğun, tüm dünyada bu kadar değerli bir ekonomik güce sahip olan dalda kısa müddet içinde doldurulacağına inanıyoruz.
