Art arda elektriğe gelen artırımlar, hem üreticileri hem de vatandaşı sıkıntı durumda bıraktı. Eylül ayında elektrik ve doğalgaza gelen artırımlardan sonra birinci artırımlı faturalarla karşı karşıya kalan endüstrici, esnaf, çiftçi ve vatandaş şokta.
Sözcü’den Taylan Büyükşahin/Gamze Bal’ın haberine nazaran geçen ay endüstricinin kullandığı elektriğe yüzde 50, doğalgaza ise yüzde 50.8 artırım gelmesinin akabinde, endüstricinin son bir yılda maruz kaldığı güç artırımları yüzde 430’u aştı.
Yılbaşından bu yana konut elektriği yüzde 184, sanayi elektriği de yüzde 266 arttı. Üretim bandında yeni maliyet artışlarına yol açan kelam konusu güç artırımları ayrıyeten, vatandaşa da yansımaya başladı. Eylül ayındaki son artırımın kesin eser fiyatlarını yüzde 15-20 civarında artırdığı tabir ediliyor. Güç maliyetlerindeki artışla birlikte ihracatın da olumsuz etkileneceği belirtiliyor.
SAADET ZİNCİRİ VAR
Elektrikte yapılan özelleştirmeler sonrası özel dağıtım şirketlerinin kârları korunurken, endüstrici ve vatandaşlar büyük bedel ödüyorlar. Dövizle elektrik alım garantileri verilen özel şirketler rastgele bir indirim yapmazken, endüstrici ve vatandaş artırımlı faturaları ödemek zorunda bırakılıyor.
Elektrik Mühendisleri Odası İdare Heyeti Üyesi Mehmet Özdağ, güç ithalatının kayırılmış şirketler üzerinden yapıldığını söyledi. İthal edilen güç ile yapılan elektrik üretiminin de yüzde 80’den fazlasının özel dalın elinde olduğunu belirten Özdağ, “Dağıtım ve perakende satış hizmetlerinin de yüzde 100’ü özel bölümün elinde. Münasebetiyle ortada bir saadet zinciri var. Enerjiyi ithal eden, o güçten elektrik üreten ve o elektriği bize dağıtan ve satan şirketler açısından bir saadet zinciri ile karşı karşıyayız. Şirketler için tatlı kâr, bizim içinse her geçen gün daha da yoksullaşmamız manasına geliyor” dedi.
ACİL TAHLİL BEKLENİYOR
Armatür Derneği Lideri Gökhan Turhan, evvelce hammadde ve personellik maliyetlerinin birinci sırada olduğunu, günümüzde ise gücün bunların önüne geçtiğini söyledi. Turhan, “Döviz bu kadar artmasa bize bu kadar pahalılık olarak dönmeyecek. Güç maliyetleri yüzde 300-400 arttı. Önümüzdeki periyotta enflasyonun çok daha yükseleceğini düşünüyorum” dedi.
İşler ileride zorlaşacak
Kocaeli Sanayi Odası Lideri Ayhan Zeytinoğlu, güç masraflarındaki büyük artışlar nedeniyle, asıl aksiliklerin ilerleyen aylarda kendisini göstereceğini anlattı. Rekabet ettikleri ülkelerdeki güç maliyetlerinin Türkiye’ye nazaran düşük olduğunu, bu yüzden de rekabetçiliklerinin zayıfladığını kaydeden Zeytinoğlu, “Bundan sonra işlerimiz daha da zorlaşacaktır” dedi.
İşçiliğin yerini elektrik aldı
OSTİM Endüstrici ve İş İnsanları Derneği Lideri Süleyman Ekinci, “En büyük girdimiz olan işçiliğin yerini güç sarfiyatları almaya başladı. Ünite maliyetin içindeki oranı yüzde 30 ise 60’a çıktı. Geçen sene 5 lira ödüyorsak, bu sene 15 lira ödemeye başladık. Finansal olarak çok zorlanıyoruz. Sermayelerimiz eridi, satın alma gücümüz azaldı” dedi.
Elektrik takviyesi talep ediliyor
İstanbul Dokuma ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Lideri Ahmet Öksüz, artan güç maliyetleri nedeniyle dışarıdaki rekabetçiliklerinin zayıfladığının altını çizdi. Öksüz, elektriğin iplik maliyetindeki hissesinin yüzde 10-15 düzeylerinde iken, son artırımlarla birlikte yüzde 25’lere çıktığını söyledi ve endüstricinin elektriğinin desteklenmesi talebinde bulundu.
Zamla, ekmek satışları azaldı
Eylülde yapılan yüzde 50’lik elektrik artırımı ile maliyetlerin katlanarak arttığını söyleyen Ekmek Üreticileri Patronları Sendikası Lideri Cihan Kolivar, vatandaşın alım gücünün düştüğünü ve ekmek satışlarının azaldığını kaydetti. Ruhsatlı fırınlara elektrik, doğalgaz ve SGK prim dayanağı verilmesi gerektiğini anlatan Kolivar, esnafın da tehdit edildiğini tabir etti.
Faturalar teğe dört arttı
Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği Lideri Ramazan Kaya, “Eylülde gelen son elektrik ve doğalgaz artırımlarıyla birlikte faturalar gelmeye başladı ve net bir halde gördük. Bir evvelki seneye nazaran neredeyse teğe üç, teğe dört artışla karşı karşıyayız. Hammadde fiyatları düşse de güç ve personellik maliyetleri arttığı için maalesef eser fiyatlarını düşüremiyoruz” dedi.
Finansman düşüncesi yaşanıyor
Sanayicinin finansman ıstırabı çektiğini belirten İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçılar Birliği Lideri Çetin Tecdelioğlu, kullandıkları elektriğin tahsilatını 5 ay sonra satılan malla finanse ettiklerini söyledi. Tecdelioğlu, öz kaynak ıstırabına dikkat çekti.
