Türkiye’de market zincirlerinin geçmişi çok eski değildir. Bakkal geleneğinden zincir market formatına geçiş, 1980’li yılların sonlarına dayanır. Bu işin öncülüğünü de Migros, Metro, Carrefoursa üzere marketler yapmıştır. Bugün market zincirleri, yereli ve ulusalıyla 81 ilin tamamına hatta tüm ilçelerine kadar yayılmış durumda. Buralar tıpkı vakitte istihdam deposu. Toplamda 500 binin üzerinde kişi istihdam ediliyor. Bu market zincirlerinin ülke genelindeki toplam cirolarının ise 300 milyar TL’ye ulaştığı varsayım ediliyor.
Para dergisinin haberine nazaran ülke geneline yayılmış bu devasa yapıda yüzbinlerce eser satılıyor. Besinden elektroniğe her türlü eseri artık bu market zincirlerinde satılıyor. Bu nedenle de üretici firmalar için market raflarında yer alabilmek çok değerli. Birçok firma raflarda yer alabilmek için kıran kırana rekabet yapıyor.
Raflarda yer alabilmek, görünür olabilmek o kadar kolay değil. Her ne kadar market yöneticileri kabul etmese de raf bedelleri, reklam katkı bedelleri, kurullar üzere birçok fatura kesilir üretici firmalara.
Bu arbede yeni değildir. Market perakendeciliğinde yabanî kapitalizmin kurallarının karar sürdüğünü söylesek abartmış olmayız. Geçmişte hafızalarımıza kazınan bir hengame var.
Türkiye’nin en büyük süt üreticisi Sütaş ile Migros ortasında bu türlü bir arbede yaşanmış, Sütaş uzun müddet Migros’a mal sevkiyatını durdurmuştu. Sonrasında taraflar tekrar masaya oturup orta yol bulunmuş Migroslarda Sütaş eserleri tekrar satılmaya başlanmıştı.
Benzer bir arbede mı var öbür bir nedeni mi var, tam öğrenemedik lakin Migros raflarında Sütaş’lar tekrar geçtiğimiz haftalarda birden teğe yok oldu. Ne sanal markette ne de mağazalarda Sütaş yoktu. Yaklaşık iki hafta sonrasında Sütaş eserleri tarafların uzlaşması ile Migroslarda yer almaya başladı.
Benzer bir durum CarrefourSA raflarında da yaşanıyor. Sütaş tıpkı devirde CarrefourSA raflarından da çekildi. Sütaş eserleri hem Carrefoursa online markette hem de fiziki marketlerde şu an için satılmıyor.
Öğrendiğimize nazaran Sütaş, her iki zincir ile raflarda sorun yaşamış. Migros ile uzlaşmışlar, fakat CarrefourSA ile şimdi mutabakata varılamamış.
Raflarda kimler var diye baktığımızda ise geçen yıl el değiştiren SEK, İçim, Torku, Pınar, Eker üzere markalar öne çıkıyor…
Para dergisi
