İş dünyası krediye erişimde sorun yaşamaya devam ederken, Merkez Bankası’ndan firmaların kredi kullanımına ait açıklama geldi.
Yaz aylarında, İSO’dan TOBB’a iş dünyasının değerli temsilcileri ticari kredi faizlerinin yüzde 45-50’lere kadar çıktığından şikayet etmiş; TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun da katıldığı bir İSO meclisinde Kavcıoğlu ile endüstriciler ortasında tartışma yaşanmıştı.
Daha sonra TCMB kredi büyümesine ve ticari kredi faizlerine yönelik düzenlemeye gitmiş; ticari kredi faizlerinin yüzde 30’u aşmasını zorlaştırmıştı.
Ancak iş dünyası, bu düzenleme sonrası ticari kredi faizlerinde gerileme olsa da krediye erişimdeki zahmetin iki kat arttığını belirtmişti.
Bu gelişmelerden sonra Merkez Bankası (TCMB) Lider Yardımcısı Taha Çakmak’tan kredi kullanımına ait dikkat çeken açıklamalar geldi.
‘OCAK-EYLÜL’DE 1,21 TRİLYON TL KREDİ SAĞLANDI’
Çakmak, iktisat siyasetinin kıymetli bir bileşeni haline gelen ve eleştirilen kredi düzenlemelerinin, KOBİ kredilerini tarihi doruğa taşıdığını, böylelikle kaynakların sürdürülebilir büyüme için muhtaçlık duyulan alanlara gittiğini söyledi.
Kredi düzenlemeleri konusundaki sorulara yazılı cevap veren Çakmak, “2022 Ocak-Eylül periyodunda bankacılık bölümü tarafından firmalara 1,21 trilyon TL kredi sağlandı. Bölümün yalnızca eylül ayında firmalara sağladığı 163 milyar TL kredi, evvelki yılın birinci 9 aylık toplamından daha fazla ve geçen yılın tıpkı ayının 5 katı seviyesinde” dedi.
‘KOBİ’LERİN KULLANDIĞI KREDİLER 10 KAT ARTTI’
Uygulanan makro ihtiyati önlemlerle kredilerin daha gayeli kullandırılmasının amaçlandığını da aktaran Çakmak, “Bunun en değerli sonucu, KOBİ’lere 2022 Ocak-Eylül periyodunda nette 558 milyar TL kredi kullandırılması olup, bu meblağ 2021’in birebir devrinde 54 milyar TL olan KOBİ net kredi kullanımının 10 katıdır” diye konuştu.
“TCMB geçen yıl eylülde başlayan faiz indirimleri ile birlikte evvel döviz, akabinde da kredi ve tahvil piyasasında da kendisini daha belirleyici pozisyona getirdi” diyen Çakmak, “Politikalarla net ihracat, istihdam, yatırım odaklı kredilere öncelik verilirken bu sayede kalıcı cari fazlaya ulaşılması ve bu istikrarın enflasyonda da kalıcı bir düşüş getireceği öngörülüyor” tabirlerini kullandı.
Çakmak düzenlemelerin KOBİ’lerin kredilerinden aldığı “tarihteki en yüksek hisse ve tutara” ulaştırdığını söyledi.
‘TİCARİ KREDİ FAİZLERİ YÜZDE 18’E KADAR GERİLEDİ’
Ekonomi idaresi, kredilerin dağılımındaki bu değişikliği iktisat programının temel taşlarından görüyor.
Verilere nazaran, kurumsal tarafta yeni kredilerde ağustos ayı prestijiyle KOBİ’lere verilen kredi birinci defa büyük firmalara verilen kredi fiyatını yakaladı. Eylül ayında ise KOBİ’lere verilen yeni krediler nette 82 milyar TL büyük firmalara verilenler 81 milyar TL oldu.
Sektör kaynakları ticari kredilerin geçtiğimiz aylarda yüzde 40-45 düzeylerine kadar yükseldiğini belirtmişti.
Çakmak, “2021 yılında ortalama olarak yüzde 23 civarında olan TL ticari kredi faizleri yüzde18 düzeyine kadar gerilemiştir. Ticari kredi faizinin siyaset faizi ile uyumlu bir aralığa geldiğini gözlemlemekteyiz” dedi.
Çakmak şöyle devam etti:
“Uygulanmakta olan siyaset bileşiminin enflasyonist baskı yaratmaması ve kaynakların sürdürülebilir ekonomik faaliyetin muhtaçlık duyduğu alanlara yönelmesi yalnızca makro ihtiyati önlemlerle değil tüm paydaşların yeni ekonomik modele katkılarıyla sağlanmaktadır”
‘KREDİYE ERİŞİMİ HUDUTLU OLANLARA…’
TCMB son iki ayda kredilere yönelik adımlarını belirginleştirdi lakin bu adımlar kredi alamayan kesimde yer alanlardan ve bölümden sert tenkitler alıyor.
Kredi kompozisyonunda TL’nin hissesinin arttığına da dikkat çeken Çakmak, bunun birebir vakitte uzun vadeli TL finansmanın finansal sistemde tutunabilmesi için gerekli yeri hazırladığını da söyledi.
Çakmak, “Ayrıca, KOBİ, esnaf ve tarım kredileri üzere krediye erişim imkânı daha hudutlu olan müşterilerin uzun vadeli ve düşük maliyetli finansman imkânına kavuşarak faaliyetlerini sürdürülebilir bir yapıda devam ettirmeleri amaçlanmakta” dedi.
Çakmak kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Makro ihtiyati siyasetlerle yatırım, istihdam, katma kıymetli üretim ve ihracatı artırıcı selektif kredi anlayışını uygulamaya başlattık. Bu anlayış çerçevesinde, ihracatçılara 1 yıl vadeye kadar yüzde 9’a kadar faizle TL cinsi reeskont kredisi kullandırılmaktadır.”
‘BANKALARIN FİRMALARA KREDİ KULLANDIRMASININ ÖNÜ AÇIK’
İhracata ve ithal ikamesine yönelik yatırım kararı almış firmalara tahsis edilen uzun vadeli TCMB kaynaklı krediler ile şu ana kadar yaklaşık 350 firmaya 60 milyar TL’yi bulan Yatırım Taahhütlü Avans Kredileri’nin TCMB kaynaklarından kullanıldığını da söyleyen Çakmak, “Bankaların menkul değer tesisiyle birlikte istediği alanlardaki firmalara kredi kullandırmalarının önü açıktır” dedi.
Çakmak, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Düzenlemeler sonrası bankacılık kesimi tarafından alınan Hazine kağıtlarıyla getiri eğrisi bilhassa uzun vadelerde aşağı gelmiştir, bu gelişimin sürdürülebilir olmasını önemsiyoruz.”
